O’zbekiston respublikasi maktabgacha ta’lim vazirligi maktabgacha ta’lim boshqarmasi o’rta chirchiq pedagogika kolleji

Mavzu: MTTda bolalarga ekologik tarbiya berish
Reja:
1.Maktabgacha ta’lim tashkilotlarida bolalarga ekologik ta’lim ­tarbiya berish.
2.Atrof­ muhitga nisbatan hurmat, ehtiyotkorona munosabatda bo’lish.
3.Jonli va jonsiz tabiat.


1. Maktabgacha yoshdagi bolalarga ekologik tarbiya berishni asosiy maqsadi bolalarni uyg’otishdir. Bu muhabbat avaylashga, asrashga, ehtiyotkorlik munosabatida bo’lishga o’rgatadi. Ekologik tarbiya bu- vatanparvarlikdir. Ekologiyani asrash- vatanni asrash deganidir. Bu muhim vazifani amalga oshirish xalq maorifining boshlang’ich zvenosi bo’lgan Maktabgacha tarbiya tashkilotidir deb o’ylaymiz.Tabiatdan unumli foydalanishga o’rgatish uchun bolalar ongiga ekologik madaniyatni shakllantirish zarur. Bolalar tabiat haqidagi elementar bilimlarni egallab olib o’simliklarni o’stirish, hayvonlarni parvarishlash, tabiatni kuzatish va ona vatanga muhabbatni oshirishni o’rganib boradilar.Tabiatning faol himoyachilarini tarbiyalash uchun maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalar bilan quyidagi ekologiyaning vazifalarini amalga oshirilsa maqsadga muvofiq bo’ladi:
Bularga:
-Maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalarga tabiat olamidagi yangi voqea-hodisalar
o’rtasidagi bog’liqlik to’g’risida aniq bilimlar berish;
-Bolalarda tabiatni asrab avaylash uni boyitishga oid faoliyatni shakllantirish;
-Bolalarni davlatimizning tabiatini qo’riqlash bo’yicha olib borayotgan ishlar
bilan tanishtirib borishdir.
Yuqorida ko’rsatilgan asosiy vazifalarga har doim amal qilib borilsa yaxshi natijalar berishi mumkin. Buni maktabgacha tarbiya tashkilotlarida, mashg’ulotlarda, o’yinlarda, kuzatishlarda, ekskursiyalarda, maqsadli sayrlarda, mehnat faoliyatlarida, oddiy tajribalarda tehnik vositalardan va turli hil metod-usullaridan foydalangan holda tashkil etilsa, yaxshi samara beradi. Bunga maktabgacha tarbiya tashkilotining hodimlari, tarbiyachilari va ota-onalar mas'uldirlar. Har doim muntazam ravishda olib boriladigan ishlar bolalarda ekologiyaga bo’lgan qiziqishlarini va uni e'zozlashga, asrashga o’rgatib boradi.
2.Atrof muhitni muhofaza qilish va tabiat boyliklaridan unumli foydalanish masalasi hozirgi kunda butun insoniyatning asosiy vazifasi bo`lib hisoblanmoqda. Shuning uchun ekologik masalalarni yaxshi anglab olish, hamda ularni to’g’ri amalga oshirish, jamiyatning va har bir kishining hayotiy zaruratiga aylanmog’i lozim. Buning uchun oilada, bog’chada, maktabda,litsey va kollejda, oliygohlarda hamda ishlab chiqarish va jamoat joylarda kamol topayotgan yoshlar bilan ekologiyani asrab,avaylash bo’yicha ishlar olib borilmoqda.
Ekologik tarbiya bo’yicha MTTda olib borilayotgan ishlarga MTT xodimlari, tarbiyachilari va ota-onalar mas'uldirlar. Har doim muntazam ravishda olib boriladigan ishlar bolalarda ekologiyaga bo’lgan qiziqishlarini oshiradi va uni e'zozlashga, asrashga o’rgatib boradi.
Tarbiyachi bolalarga yanada tushunarli bo’lishi uchun turli xil “Tabiat soatlaridan”, “Ekologik xaritalardan” foydalansa yaxshi natija beradi. Bolalar soatlar bo’yicha gullarni ochilishi va yopilishi, qushlarni chirqillashi haqida ma'lumotlarga ega bo’ladilar. Ekologik xaritada esa tashkilotga borish va qaytish yo’llarini qayerda nima joylashganligini, qushlarga ozor bermaslikni, suvga axlat tashlamaslikni, olov yoqmaslik kerakligi haqidagi belgilar orqali ekologiyani yanada asrashga o’rganib boradilar.
“MTTda ekologiya” fani pedagogikaning bir qismidir, chunki ekologiya bilan tanishtirish orqali barcha tarbiya turlari amalga oshiriladi. Ekologiya bilan bolalarning yosh xususiyatlarini, fiziologik tuzilishlarini hisobga olgan holda tanishtiriladi. Natijada turli yosh guruhlarda ularning qiziqishlari, qobilyatlari ehtiyojlari, xarakter hislatlari, iste'dodlarini hisobga oladilar. Bolalar tana
a 'zolarining tuzilishi, oliy nerv sistemasi, ichki a'zolari,tana tuzilishi, yoshga qarab hosil bo 'ladigan o'zgarishlar tabiat bilan tanishtirshda muhim ahamiyatga ega. Bundan ko'rinib turibdiki, bu kurs bolalar fiziologiyasi fani bilan ham bevosita bog'langan. Biologiya fani ekologiya fani bilan ham bog’liqdir, chunki biz bolalarni jonli va jonsiz tabiat, tabiat hodisalari, yilning turli fasllari bilan tanishtiramiz. Bolalarning jonli va jonsiz tabiatdagi hodisalar, o’simlik va hayvonlar, inson mehnati haqidagi tushuncha va tasavvurlarini kengaytirish hamda boyitish, shuningdek, o'simlik o'stirish, hayvonlarni parvarish qilishda bolalarda oddiy ko'nikmalarni hosil qilish, ta'lim berishning asosiy vazifalaridan hisoblanadi. Bunda kuzatuvnchanlik, bilimga qiziqish, tafakkur va nutq rivojlanadi, so'z boyligi ortadi, yangi tushunchalar hosil bo'ladi. Bolalarda mehnatni sevish, o'zgalar mehnatini sevish, qadrlash, o'simlik va hayvonlarni asrash kerakligi haqidagi tushunchaga ega bo’ladilar.
Ko’p yillik tajribalar shuni ko’rsatadiki, tabiat haqidagi bilimlarni yo’qligi inson va tabiat munosabatlariga e'tiborsizlik oqibatida davlatimiz moddiy zarar ko’rgan. Bolalarni tabiat bilan tanishtirishda dasturning eng asosiy vazifalaridan biri tabiatni sevish, e'zozlash va avaylab-asrashdan iboratdir. Shundan kelib chiqqan holda atrof-muhitni va muomala madaniyatini shakllantirish tushunchalari quyidagilarni o’z ichiga oldi:

2. 
   Tabiatni muhofaza qilishni, amaliyotga tadbiq qilishni o’rganish.
   
3. 
   Atrof-muhitni muhofaza qilishda tashabbuskorlikni uyg’otish.
   
4. 
   Tabiatga shikast yetkazmaslik.