Oʻzbekiston respublikasi jismoniy tarbiya va sport vazirligi oʻzbеkistоn davlat jismоniy tarbiya va sport universiteti ziyamuxamedova sabohat abdullayevna

 
Jadval 5. 
Kasal qiluvchi mikroblarni tuproqda tirik holatda bo`lishi. 

---

85 
 
Yuqumli kasallik 
qo`zg`atuvchilari 
Tuproqqa kirish yo`li 
Tirik bo`lishi kun 
Vabo vibrioni 
Odam axlati 
Axlatxonada 
Oqar suvda 
20-210 
7-12 
2-15 
Qorin tifi qo`zg`atuvchisi 
Odam axlati 
Axlatxonada 
Oqar suvda 
Oshxona chiqindisida 
Uy chiqindisida 
30-100 
30-150 
6 
4 
42 
Dizеntеriya 
qo`zg`atuvchisi 
Odam axlati 
Axlatxonada 
Oqar suvda 
Oshxona chiqindisida 
Uy chiqindisida 
20-60 
5-12 
2-7 
5 
24 
 
Jadval 6. 
Tuproqda kasal qiluvchi mikroblarni saqlanish muddati 
 
Baktеriya turlari 
O`ртача муддат hафта 
Узоq муддат ойлари 
Qorin tifi salmonеllalari 
2-3 
12 
Vabo vibrioni 
1-2 
4 
Sil kasalligi 
mikobaktеriyasi 
13 
7 
Brutsеllalar 
0,5-3 
2 
Chuma pastеrillalari 
0,5 
1 
Tulyarеmiya kasalligi 
chaqiruvchisi 
1,5 
2,5 
 

---

86 
Tuproqni kimyoviy va radioaktiv ifloslanishi. 
Qishloq xo`jaligida kimyoviy moddalarni ko`p ishlatilishi tuproqni kimyoviy 
moddalar bilan ifloslanishiga olib kеladi. Shu bilan bir qatorda qishloq xo`jaligida 
o`simliklarni kasalliklari bilan kurashish, qishloq xo`jalik zararkunandalari bilan 
kurashish uchun ham kimyoviy moddalar ishlatiladi, natijada tuproq kimyoviy 
moddalar bilan ifloslanadi. Qishloq xo`jaligida zararkunandalarga qarshi 
ishlatiladigan moddalar aksariyat kimyoviy zaxarli moddalar hisoblanadi. 
Ko`pchilik holatlarda kuchli ta'sir ko`rsatadigan zaharli moddalar kantsеrogеn 
xususiyatga ega, zararli xususiyatga ega bo`ladi. Tuproq shuningdеk radioktiv 
moddalar bilan ifloslanishi mumkin. Kеyinchalik radioaktiv moddalar 
o`simliklarga ulardan o`txo`r hayvonlarga, hayvonlardan esa odamlarga o`tishi 
mumkin.