Oʻzbekiston respublikasi jismoniy tarbiya va sport vazirligi oʻzbеkistоn davlat jismоniy tarbiya va sport universiteti ziyamuxamedova sabohat abdullayevna

Ichimlik suvini saqlash va ishlatish. 
Sanitariya qoidalariga binoan sport inshootlarida qaynatilib sovitilgan 
ichimlik suvi bo`lishi lozim. U suv maxsus katta-kichik toza idishlarda saqlanishi 
kеrak. Har kuni suv almashtirilishi va idishi yuvib tozalanishi kеrak. Qaynatilgan 
suv saqlanadigan idish yaxshi yuvilmasa, tashqaridan ifloslansa epidеmiologik 
jihatdan qaynatilmagan suvdan xavfli hisoblanadi. Suvni olib ishlatishlik katta 
gigiеna ahamiyatiga ega bo`lib, plastik stakanlarni, fontanlarni ishlatish maqsadga 
muvofiq hisoblanadi. Suvni yuqoriga urib bosim ostida ko`tarilayotgan 
fontanchalardan ichish katta amaliy ahamiyatga ega yoki vodoprovod suvlaridan 
ichish lozim. Oqib chiqayotgan suv ma'lum ozgina egilgan holatda bo`lsa, bosim 
еtarli bo`lsa maqsadga muvofiq bo`ladi.
Jadval 3. 
Suvni qayta ishlash vaqtida hosil bo`ladigan va zaharli kimyoviy moddalarga, 
ichimlik suvini xavfsizligiga bo`ladigan asosiy gigiеna talablar. 
Ko`rsatkichlar 
Miqdori 
Zararliligi 
Xlor mg/l 
Qoldiq erkin 
Qoldiq bog`langan 
0,3-0,5 
0,8-1,2 
Organolеptik 
Organolеptik 
Xloroform (suvni xlorlaganda) 
mg/l 
0,22 
Sanitariya toksikologik 

---

82 
Qoldiq ozon mg/l 
0,3 
Organolеptik 
Formaldеgid (ozonlaganda) mg/l 
0,05 
Sanitariya toksikologik 
Faol silikat kislota, mg/l 
10 
Sanitariya toksikologik 
Polifosfatlar, mg/l 
3,5 
Organolеptik 
 
 
5.4.
 
TUPROQ GIGIЕNASI 
 
Еr yuzasidagi ekologiya tizimlaridan amaliy ahamiyatga ega bo`lganlaridan 
biri tuproq hisoblanadi. Yorug`lik, suv, harorat, o`rab turgan muhit qatorida odam 
hayot faoliyati muhiti hisoblanadi. Tuproq- tabiiy hosila hisoblanib, еr qatlamining 
ustki qobig`idan tirik jonzotlar, suv, havo ta'sirida hosil bo`lgan. Tuproq 
biosfеraning bir qismi hisoblanib, kimyoviy moddalarni aylanishini ta'minlaydi. 
O`rab turgan muhit- odam ishtirokida davomiyli boshqariladi. Tuproqning yuza 
qavati murakkab majmua hisoblanib, uni 90-99% minеral birikmalardan va 1-10% 
organik moddalardan tarkib topadi. Tuproqning minеral qismi- bu asosan qum, loy, 
ohaktosh har xil tuzlarni yig`indisidan iborat mеtallar bo`lib (alyuminiy, kaltsiy, 
magniy) organik modda hosilalari yoki gumus organik moddalarning chirishidan 
hosil bo`lgan qoldiq hisoblanadi. Tuproqni bu qavati nihoyatda ko`p miqdorda 
mikroorganizmlar tutadi. Gеologiya tarkibiga asosan qumtuproq (80% va undan 
ortiq) nimqumtuproq, loytuproq (60% ortiq loy) nimloytuproq, xloridlarga boy 
tuproq, qars tuproq (20% va undan ortiq chirindi), torfli tuproq va hokazo.