O’zbekiston Respublikasi iqtisodi

O'zbekiston paxtaning asosiy ishlab chiqaruvchisi va eksportchisi hisoblanadi, ammo mamlakat mustaqillikka erishganidan keyin ushbu tovarning ahamiyati ancha pasaygan. Shuningdek, O'zbekiston dunyodagi eng yirik oltin koni bo'lgan oltin ishlab chiqaruvchi yirik mamlakatdir. Mamlakatda kumush, strategik foydali qazilmalar, gaz va neftning katta konlari mavjud.

Quyidagi jadvalda 1993–2017 yillardagi asosiy iqtisodiy ko'rsatkichlar keltirilgan.

Yil	1993	1995	2000	2005	2006	2007	2008	2009	2010
YaIM $ (PPP)	38,21 mlrd.	37,42 mlrd.	49,15 mlrd.	71,64 mlrd.	79,39 mlrd.	89,24 mlrd.	99,18 mlrd.	108.03 mlrd.	118,65 mlrd.
Aholi jon boshiga YaIM $ (PPP)	1,748	1,649	2,005	2,764	3,020	3,349	3,672	3,946	4,277
YaIMning o'sishi (haqiqiy)	−2.6 %	−0.9 %	3.8 %	7.0 %	7.5 %	9.5 %	9.0 %	8.1 %	8.5 %
Inflyatsiya (foizda)	534.2 %	304.6 %	25.0 %	10.7 %	13.1 %	11.1 %	13.1 %	12.3 %	12.3 %
Davlat qarzi (YaIMning ulushi)	...	...	42 %	28 %	21 %	16 %	12 %	11 %	10 %

Quyidagi jadvalda 1993–2017 yillardagi asosiy iqtisodiy ko'rsatkichlar keltirilgan.

Yil	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017
YaIM $ (PPP)	131.15 mlrd.	144,52 mlrd.	158,60 mlrd.	174,36 mlrd.	190.17 mlrd.	207,62 mlrd.	222,56 mlrd.
Aholi jon boshiga YaIM $ (PPP)	4,655	4,854	5,244	5,669	6,076	6,519	6,929
YaIMning o'sishi (haqiqiy)	8.3 %	8.2 %	8.0 %	8.0 %	7.9 %	7.8 %	5.3 %
Inflyatsiya (foizda)	12.4 %	11.9 %	11.7 %	9.1 %	8.5 %	8.0 %	12.5 %
Davlat qarzi (YaIMning ulushi)	10 %	11 %	11 %	11 %	9 %	11 %	25 %

O’zbekistonning iqtisodiy ko’rsatkichlari:

Valyuta	Soʻm (So‘m)
Moliyaviy yil	Kalendar yil
Savdo tashkilotlari	MDH, EKO, ShHT, CISFTA, JST (kuzatuvchi)
Mamlakat guruhi	Rivojlanayotgan / rivojlanayotgan O'rta va past darajadagi daromadli iqtisodiyot
Statistika
Aholisi	32,955,400 (2018)
YaIM	$ 60,490 milliard (nominal, 2019 yil tahmini)  297,222 milliard dollar (PPP( Xarid qilish qobiliyati pariteti - Purchasing power parity)), 2019 yil.
YaIM darajasi	78-chi (nominal, 2019) 59-chi (PPP, 2019)
YaIMning o'sishi	5.4% (2018) 5.6% (2019e) 1,5% (2020f) 6,6% (2021f)
Aholi jon boshiga YaIM	$ 1,832 (nominal, 2019 yilga kelib).  9000 AQSh dollari (PPP, 2019 yilga qadar)
Aholi jon boshiga YaIM darajasi	144-chi (nominal, 2019) 120-chi (PPP, 2018)
Tarmoqlar bo'yicha YaIM	qishloq xo'jaligi: 17.9% sanoat: 33.7% xizmatlar: 48.5% (2017 y.)
Inflyatsiya (CPI)	14,1% (2020 y.)

Aholisi quyida qashshoqlik chegarasi	14% (2016 y.)  86,4% kuniga 3,20 AQSh dollaridan kam (2003)
Jini koeffitsienti	36.7 o'rta (2013)
Inson taraqqiyoti indeksi	0.710 yuqori (2018) (108-chi) Yo'q IHDI (2018)
Ish kuchi	15,555,364 (2019)  67,4% bandlik darajasi (2018)
Ishg'ol qilish orqali ishchi kuchi	qishloq xo'jaligi: 25,9% sanoat: 13,2% xizmatlar: 60,9% (2012 y.)
Ishsizlik	9.0% (2018) 20% ish bilan ta'minlanmagan (2017 y.)
Asosiy sanoat tarmoqlari	to'qimachilik, oziq-ovqat mahsulotlarini qayta ishlash, mashinasozlik, metallurgiya, tog'-kon sanoati, uglevodorodlarni qazib olish, kimyoviy mahsulotlar
Biznesni osonlik bilan amalga oshirish darajasi	69-chi (oson, 2020)

Tashqi
Eksport	11,48 milliard dollar (2017 y.)
Tovarlarni eksport qilish	energiya mahsulotlari, paxta, oltin, mineral o'g'itlar, qora va rangli metallar, to'qimachilik, oziq-ovqat mahsulotlari, mashinasozlik, avtomobillar
Asosiy eksport sheriklari	Shveytsariya(+) 38.7%  Xitoy(-) 15.5%  Rossiya(+) 10.7%  kurka(+) 8.6%  Qozog'iston(+) 7.7%  Afg'oniston(+) 4.7% (2017)
Import	11,42 milliard dollar (2017 y.)
Import mollari	mashina va uskunalar, oziq-ovqat mahsulotlari, kimyoviy moddalar, qora va rangli metallar
Importning asosiy sheriklari	Xitoy(-) 23.7%  Rossiya(+) 22.5%  Qozog'iston(+) 10.7%  Janubiy Koreya(+) 9.8%  kurka(+) 5.8%  Germaniya(+) 5.6% (2017)
Joriy hisob	1,713 milliard dollar (2017 y.)
Yalpi tashqi qarz	16,9 milliard dollar (2017 yil 31 dekabr)
Davlat moliyasi
Davlat qarzi	YaIMning 24,3% (2017 y.)
Byudjet balansi	+ 0,3% (YaIM) (2017 y.)
Daromadlar	15,22 milliard (2017 y.)
Xarajatlar	15,08 mlrd (2017 y.)
Iqtisodiy yordam	Dan 172,3 million dollar BIZ. (2005)
Chet el zaxiralari	16 milliard dollar (2017 yil 31 dekabr)

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati: a) uz.wikidea.ru b) stat.uz c) iqtisodiy maqolalar.