O‘zbekiston respublikasi ichki ishlar vazirligi a k a d e m I y a b. N. Sirliyev a. A. Beknazarov

So‘z-mantiq xotirasi. So‘z-mantiq xotirasining mazmunini fikr va 
mulohazalar, aniq hukm hamda xulosa chiqarishlar tashkil etadi. 
 
56

---

 
Insonda fikr va mulohaza turli xil shakllar yordamida ifodalanganligi 
tufayli, ularni ifodalash faqat o‘zlashtirilayotgan materiallarning aso-
siy ma’nosini izohlash, talqin qilib berish yoki ularning so‘zma-so‘z 
ifodalanishini aynan aytib berishga qaratilgan bo‘lishi mumkin. Agar 
ma’lumot, axborot, xabar, material ma’no jihatdan qayta ishlanmasa, u 
holda materialni so‘zma-so‘z o‘zlashtirish mantiqiy o‘rganish bo‘l-
masdan, balki, aksincha, mexanik esda olib qolishga aylanib qoladi.  
So‘z-mantiq xotiraning vujudga kelishida birinchi signal bilan bir 
qatorda, ikkinchi signallar tizimi asosiyat kasb etadi. Chunki so‘z 
mantiq xotirasi faqat insonga xos bo‘lgan xotiraning maxsus turi 
hisoblanadi. So‘z-mantiq xotiraning o‘sishi qolgan xotira turlarining 
barqarorlashuvini belgilaydi.  
Faoliyat maqsadlariga qarab xotira ixtiyorsiz va ixtiyoriy xotira 
turlariga ajratiladi.