O‘zbеkistоn rеspublikаsi хаlq tа’limi vаzirligi

                                            7- sinf  O‘zbekiston tarixi uhun  
  1.  Qadimgi  Turon  diyorida yuksalish  qaysi davlatlar  ravnaq topgan  davrdan 
boshlangan edi? 
A) Eftallar davlati  va Turon xoqonligi          B) Baqtriya va So‗g‗diyona davlati 
C)  Xorazm va  Qang‗lar davlati                     D)  *Qang‗ davlati va Kushon podsholigi 
2. Ilk o‗rta asrlarga o‗tish davrida  Turon zaminida ro‗y bergan  dehqonchilik 
yutuqlarini aniqlang? 
1.  vohalarda yirik sug‗orish  tarmoqlari qazilib, sug‗orma dehqonchilik maydonlari 
kengaydi. 
2.dehqonchilikda  ikki dalali  almashlab ekish joriy qilindi. 
3. qishloq xo‗jalik mahsulotlari  qo‗shni mamlakatlarga  chiqarila boshladi. 
4. suv tegirmoni  chig‗ir va charpalaklar kabi  suv inshoatlari kashf etildi. 
5. qishloq xo‗jalik mahsulotlariga bo‗lgan ihtiyoj  ortib bordi. 

---

 
18 
6. dehqonchiklikda uch dalai almashlab ekish joriy etildi. 
7. g‗allachilik va polizchilik bilan bir qatorda  paxtachilik va bog‗dorchilik maydanlari 
kengaydi., 
A) 2,4,6,8          B) 1,3,5,7,              C)* 1,4,5,7           D) 1,2,6,8 
3. Ilk o‗rta asrlarda  O‗rta Osiyo qishloq xo‗jaligi  mahsulotlariga  bo‗lgan ehtiyoj  
nimaning  natijasida  ortib brogan? 
A)*  shaharlarda aholining gavjumlashuvi,  hunarmandchilik, ichki va tashqi savdoning 
rivoj topishi natijasida 
B) dehqonlar, kadivarlar  va kashovazlar  tabaqalarining shakllanishi natijasida  
C)  dehqonchilikda  almashib ekish  joriy qilinishi natijasida  
D)  qishloq  xo‗jaligi mahsulotlarining  qo‗shni mamlakatlarga chiqarilishi natijasida                                                
4. Ilk o‗rta asrlarda mamlakatda qishloq xo‗jaligi mahsulotlariga bo‗lgan ehtiyojning 
ortib borishi qanday ijtimoiy-iqtisodiy o‗zgarishlarga olib keldi? 
1) yirik o‗rta asr davlatlari shakllana boshladi; 2) ziroatkor maydonlarga egalik qilish 
shakli asta-sekin o‗zgara boshladi;  3) sex hunarmandchiligiga va o‗ziga xos shahar 
ijtimoiy tuzumiga ega bo‗lgan o‗rta asr shaharlari vujudga keldi;  4) o‗troq ziroatkor 
aholi bilan chorvador qabilalar o‗rtasidagi aloqalar rivojlandi; 
5) xalqlaming buyuk ko‗chishlariga olib keldi; 6) ko‗chmanchi va yarim ko‗chmanchi 
aholining o‗troq hayotga o‗tishining kuchayishi; natijasida obikor yerlarga bo‗lgan 
muhtojlik oshib bordi; 
7) ikki dalali almashlab ekish joriy qilindi; 8) katta yer egaligiga asoslangan mulkdorlar 
tabaqasi shakllandi.  
A)*2.4,6.8        B) 1,3,6.8-   C) 1,2,4,6,7,8      0)1,3,5,7 
5. Ilk o‗rta asrlarda O‗rta Osiyoda qay tariqa katta yer egaligiga asoslangan mulkdorlar 
tabaqasi shakllandi? 
A) dehqonlarning yerga ishlov berishi natijasida yirik mol-mulkka ega bo‗Iib qolishi 
natijasida  
B)* nufuzga ega bo‗lgan mulkdorlar qo‗liga yangi yer maydonlarning ma‘lum bir 
utushining o‗tishi va vorisiy mulkiga aylanishi natijasida 
C) chorvadorlarning ko‗psonli chorvalarini boqqan yerlariga ega bo‗lib qolishi 

---

 
19 
natijasida 
D) dehqonlarning shahar va qishloqlarda hashamatli qasr va harbiylarga ega bo‗lib 
qolishi 
6. Ma‘lumki, ilk o‗rta asrlarda sarkorlar o‗zlariga tegishli yer maydonlarni sug‗orish 
tarmoqlarining yuqori qismidan, ayniqsa to‗g‗on boshi atrofidan ajratib olar edilar. Bu 
yo‗l bilan ular qanday imkoniyatlarga ega bo‗lardilar? 
A) barcha sug‗orish inshootlarini egasi bo‗lish 
B) suv taqsimotini nazoratga olib, qishloq ziroatkor mehnatkashlarining yerlariga 
yetarlicha suv yetkazib berish 
C) dehqonchilikda faqat o‗zlari uchun suvdan bemalol foydalanish 
D) *suvdan dehqonchilikda bemalol foydalanish, suv taqsimotini nazoratga olib, 
qishloq aholisi ustidan o‗z ta‘sirini o‗tkazish 
7. Ma‘lumki, ilk o‗rta asrlarda sarkorlar qishloqlarda o‗z ta‘sir doirasini kengaytirib, 
bora-bora ziroatkor aholi ustidan hukmronlik qila boshlaydi. O‗sha zamonda ular nima 
deb atalgan? 
A) kashovarzlar     B) kadivarlar   C)*dehqonlar  D) ziroatkorlar 
8. Ilk o‗rta asrlarda kimlar to‗g‗on boshi atrofidan o‗ziga tegishli yer maydonlarini 
ajratib olib, suv taqsimotini nazoratga olishi natijasida qishloq aholisi ustidan o‗z 
ta‘sirini o‗tkazish imkoniyatlga ega bo‗lgan? 
A) ixshidlar     B) kashovarzlar      C) kadivarlar    D)* sarkorlar 
9. Quyidagi qaysi javobda ilk o‗rta asrlarda mavjud bo‗lgan aholi tabaqasining yuqori 
vakili ko‗rsatilgan? 
A) kashovarz        B)kadivar       C)chokar         D)*dehqon 
10. "Ular shaharlarda hashamatli qasr va saroylarga, savdo va hunarmandchilik do‗kon-
u rastalaridan iborat kattagina xo‗jalikka ega edilar, qishloqlarda esa ekinzor 
paykallardan tashqari ularning ko‗shk va istehkomli qo‗rg‗onlari, objuvoz-u moyjuvoz 
va tegirmonlari bo‗lardi".  Ushbu so‗zlar ilk o‗rta asr aholisining qaysi tabaqasiga 
mansub? 
A) urug‗ va qabila boshliqlari       B) kadivarlar C) *dehqonlar D) kashovarzlar 
11. Chokarlar — bu ... 

---

 
20 
    A) ziroatchi oddiy qo‗shchilar             B) qishloq hokimi                       
  C) *dehqonning hayotini va mol-mulkini qo‗riqlovchi, harbiy poshon 
D) qishloqning dehqonlarga qaram bo‗lib qolgan ahli 
12. "Ular baquvvat va abjir hamda o‗z hojasiga sadoqatli o‗spirinlardan tanlab olingan, 
hojasi vafot etganda hatto u bilan birga tiriklayin ko‗milishi lozim bo‗lgan 
 Gap kimlar haqida ketmoqda? 
A) xalfalar     B) kadivarlar     C) *chokarlar      D) kashovarzlar 
13. Kadivarlar kimlar? 
 A) ziroatchi oddiy qo‗shchilar   B) qishloq hokimi    
 C)* qishloqning dehqonlarga qaram bo‗lib qolgan ahli 
 D) dehqonning hayotini va mol-mulkini qo‗riqlovchi, harbiy posbon 
14. Quyidagi qaysi javob ilk o‗rta asriarda shakllangan aholi tabaqasining vakili 
chokarlar uchun taaluqli? 
1) dehqonning hayoti va mol-mulkini qo‗riqlagan; 2) ular baquvvat va abjir hamda o‗z 
xojasiga sadoqatli o‗spirinlardan tanlab olingan; 3) qishloq jamoalarida yerlarida yashab 
yer va suvdan iborat umumiy mulkka ega bo‗lgan; 4) qo‗riqlarda ochilgan yangi yer 
maydonlarining ma‘lum bir ulushi ularning qo‗liga o‗tgan va vorisiy mulkiga aylanardi;   
S) ular dehqonchilikning asosiy ishlab chiqaruvchi kuchlari edi; 
6) ular bilan dehqonlar yovgarchilik paytlarda dushmanga qarshi harbiy yurishlarda 
qatnashgan; 
7) ular viloyat hokimining o‗rinbosari hisoblangan. 
A)*l,2,6            B)2.3.5,7        C) l,2,5      D)2,4,6 
15. Ilk o‗rta asrlarda kimlar dehqonchilik xo‗jaligining asosiy ishlab chiqaruvchi 
kuchlarining biriga aylangan? 
A) *kadivarlar      B) chokariar       C) dehqonlar        D) sarkorlar 
16. Ilk o‗rta asrlarda qishloq hokimi nima deb atalgan? 
A) kashovarz       B)*dehqon    C)kadivar    D) tudun 
17. V asrning o‗rtalarida ziroatkor vohalardagi obikor yerlarning asosiy qismi... 
A)* qishloq jamoalarining qaramog‗ida edi      B) mulkdor dehqonlar qo‗l ostida edi 
С) kadivarlar qo‗l ostida edi                D) erkin ziroatchi kashovarzlar qo‗l ostida edi 

---

 
21 
18. Ilk o‗rta asrlarda qishloq jamoalari yerlarida yashab yer va suvdan iborat umumiy 
mulkka ega bo‗lgan erkin ziroatchilar tabaqasi nima deb atalgan? 
A) * kashovarz    B) chokar     C)kadivar        D)sarkor 
19. Quyidagi qaysi javobda ilk o‗rta asrlarda shakllangan tabaqa vakillari ta‘rf l 
noto‗g‗ri ko‗rsatilgan? 
A)  dehqon — qishloq hokimi B) *kadivar — erkin ziroatchi 
C) kashovarz — ziroatchi oddiy qo‗shchilar D) chokar — dehqon qo‗riqchisi 
20. Ilk o‗rta asrlarda Turon aholisining ijtimoiy va iqtisodiy hayotidagi sodir bo‗lgan 
qanday keskin o‗zgarish mamlakatda maydon voha davlatlarining tashkil topishiga olib 
keldi? 
A) ekin maydonlarining barchasi qishloq oqsoqollari hamda urug‗ va qabila boshliqlari 
qo‗lida to‗planishi 
B) dehqonlarning kadivarlami eksplutatsiya shaklida ishlatishi 
C) ko‗chmanchi chorvador xion qabilasining hujumi 
D)* dehqonlar, kadivarlar va kashovarzlar tabaqalarining shakllanishi 
21. Milodiy III asrda zaiflashib borayotgan Qang‗ davlatidan birinchi bo‗lib qaysi davlat 
ajralib chiqadi? 
A) Xorazm     B) Xioniylar davlati    C) Eftaliylar davlati        D) Dovon davlati 
22. Quyidagi qaysi davlatda Afrig‗iylar sulolasi hukmronlik qilgan? 
A) *Turk xoqonligi       B) Qang‗ davlati    C) Dovon davlati       D) Xorazm davlati 
23. Milodiy III asrda Xorazm davlatining poytaxti qadimgi qaysi shahar xarobasining 
o‗rnida bo‗lgan? 
 A) Jonbosqal‘a    B) Jarqo‗ton    C) Qo‗yqirilganqal‘a   D)*Turoqqal‘a 
24. Ilk o‗rta asrda Xorazm davlatida hukmronlik qilgan sulola nomini aniqlang. 
 A) *Afrig‗iylar    B) Anushteginiylar   C)Kidariylar  D)Sosoniylar 
25. Xorazmning qadimgi poytaxti hisoblangan Tuproqqal‘a shahar xarobasi hozirgi 
qaysi hududda joylashgan? 
A) *Urganch shahri yaqinida         B)Qoraqalpog‗ istonning Ellikqa‘la tumanida 
C) Qoraqalpog‗istonning Mang‗it tumanida  D) Qoraqalpog‗istonning To‗rtko‗l 
tumanida 

---

 
22 
26. Shaharning mustahkam labirintli darvoza og‗zi istihkomi darvozaxonasi bo‗lgan... 
Shahar markazidan yuqoriroqda ibodatxona majmuasi, uning sliimoli-g‗arbiy burchak 
qismida esa balandligi 25 metr bo‗lgan och minorali hukmdor qasri qad ko‗targan. 
Yuqoridagi ta‘rif qaysi shahar xarobasiga tegishli? 
A) Bolaliktepa     B) *Turoqqal‘a     C) Yunosobod Oqtepasi      D) Jonbosqal‘a 
27.Ilk o‗rta asrlarda Xorazm poytaxti bo‗lgan shaharlar nomini aniqlang. 
A) *Jonbosqal‘a va Tuproqqal‘a     B) Urganch va Xiva    C) Turoqqal‘a va EllikqaPa    
D) Tuproqqal‘a va Kat 
28. Eftaliylar quyidagi qaysi shaharni bosib olgan?  
A)*Suza     B)Qoshg‗ar        C)Yettisuv      D)Ekbatana 
29. Xioniylarning So‗g‗dga bostirib kirishidan 48 yil oldin ... 
1) zaiflashgan Qang‗ davlatidan Xorazm davlati ajralib chiqdi; 2) Xorazmshoh Afrig‗ 
o‗z qarorgohini Xorazmning qadimgi poytaxti Kat shahriga ko‗chirdi; 
3)Xorazm va Amudaryo havzasiga toxarlar kirib keldi;     4) Katdagi AlFir qasrida 
yangi saroy qurildi; 
5) Afrig‗iy shohlari betiga shoh va orqasiga suvoriy tasvirlari tushirilgan kumush 
tangalar zarb ettira boshladilar; 
6) Sosoniylar hukmdori Pero‗z eftaliylarga qarshi uchinchi marta yurishga otlandi.  
A) 5,6       B)*l,4,6     C)2,4,5     D)3,4,5 
30. Quyidagi qaysi davlatda betiga shoh va orqasiga suvoriy tasvirlari tushiriligan 
kumush tangalar zarb qilingan? 
A) Somoniylar davlatida   B) Eftaliylar davlatida    C) Turk xoqonligida  
  D)* Afrig‗iylar davlatida 
31.Qachon O‗rta Osiyoga xion nomli ko‗chmanchi qabilalar hujumi boshlandi? 
A) V asr 20-yiilarida        В) *IV asr o‗rtalarida    С) IV boshlarida    D) V asr oxirlarida 
32. Nechanchi yilda Xioniylar Sug‗dga bostirib kiradilar? 
A)309-yilda        B)379-yilda     C)*353-yilda     D)459-yilda 
33.Grumbat kim? 
A) toxarlar yo‗iboshchisi     B) sosoniylar shohi    C) *Xioniylar hukmdori D) eftaliylar 
hukmdori 

---

 
23 
34. O‗rta Osiyoga hujum qilgan xion qabilalari qaysi hududdan kelishgan edi? 
A)*Yettisuv va Sharqiy Turkislondan B) Sirdaryo va Oral bo‗ylaridan 
C) Eton hududlaridan         D) Xitoy va Mo‗g‗uliston hududidan 
35. Xioniylar So‗g‗dga bostirib kirgach  ular kimlar bilan to‗qnashadilar?  
A)kidariylar     B) sosoniylar     C)* eftaliylar    D) kushonlar  
36. Xioniylardan yengilgan sosoniylar shohini aniqlang.  
A)Kubod    B) Pero‗z C) Shopur II D)Anushervon 
37.Qachon O‗rta Osiyoda  xioniylar hukmronligi o‗rnatildi? 
A) IV asr o‗rtalarida     3) VI asr boshlarida     С) *V asming 20-yilIarida   
  D) IV asming 70-yillarida 
38. Xioniylar davlati necha yil hukmronlik qilgan. 
A) *120 yildan oshiqroq    B) 80 yil C) 90 yildan ortiqroq     D) 140 yil 
39. V asr 20-yillarida Sharqdan Sirdaryo va Orol  bo‗ylari orqali Xorazm hamda 
Amudaryo havzasiga kimlar kirib keladilar? 
A)*toxarlar B)xioniylar С) eftaliylar  D)turklar 
40. Kidar — bu.. 
A)* toxarlar yo‗lboshchisi   B) sosoniylar shohi    C) Xioniylar hukmdori   D)Turk 
xoqonligining asoschisi 
41. Toxarlar kimlarning avlodlari hisoblanadi? 
A)* kushonlarning    B) parfiyaliklaming    C) saklarning D) massagetlarning 
42. V asr 20-yillarida kidariylar Amudaryo havzasi bamda g‗arbiy va janubiy So‗g‗d 
yerlarini ishg‗ol etib qaysi davlatning janubiy qismida o‗z hukmronligini o‗rnatdilar? 
A) Xorazm davlati        B)* Xioniylar davlati C) Eftaliylar davlati  O) Sosoniylar davlati 
43. Quyidagi qaysi shahar ilk o‗rta asr davlati bo‗lgan Kidariylar davlatining poytaxti 
hisoblanadi?  
A)Marv         B)* Balx        C)Yangikent         D)Naxshab 
44. Ilk o‗rta asr davlati hisoblangan Kidariylar davlatining nomi qanday kelib chiqqan? 
A) *Kidar ismli hukmdor nomidan   B) toxarlar qabilasining muqim aholisi kidariylar 
nomidan 
C) *ko‗chmanchi chorvador kidar nomli qabila nomidan    D) mamlakat poytaxti Kidar 

---

 
24 
shahri nomidan  
45.Quyidagi qaysi din jon va ruhlarga,  ota-bobolar ruhiga sig‗inish e‘tiqodini 
farbiyalagan? 
A)Nasroniylik     B)Buddaviylik    C)Shomoniylik     D)Zardushtiylik 
46.Qachon kidariylar bilan sosoiniylar o‗rtasidagi ziddiyat tobora kuchayib, ular bir-
biriga dushman bo‗lib qolgan? 
A)Vasr 60-70-yillarida       В) V asr 20-yillarida   С) VI asr boshlarida      D) *V asr 30-
50-yillarida 456-yilda... 
1) kidariylar sosoniylardan qaqshatqich zarbaga uchradilar;  2) xioniylar So‗g‗dga 
bostirib kirdilar; 
3) O‗rta Osiyoda kidariylar hukmronligi barham topdi;     4) O‗rta Osiyoga eftaliylar 
hujumi boshlandi;    5) eftaliylar Xitoyga elchi yubordilar;      6) xioniylar eftaliylar 
bilan bo‗lgan jangda qaqshatqich zarbaga    uchradilar; 7) Pero‗z eftaliylarga qarshi 
uchinchi marta yurishga otlandi 
A) *1,3,5     B)2,3,7 C)     1,4,5,7     D)2,4,6 
48. Kimlar bilan bo‗lgan to‗qnashuvda kidariylar O‗rta Osiyoni tark etishga majbur 
bo‗ladilar? 
A) xioniylar    B) sosoniylar     C)turklar    D) *eftaliylar 
49. V asr o‗rtalarida O‗rta Osiyoda kimlarning hukmronligi boshlandi? 
 A)arablar   B)turklar  * C) eftaliylar   D) kidariylar 
50. O‗rta Osiyoni tark etgan kidariylar Shimoliy Hindistonda necha yil hukmronlik 
qiladilar? 
A)120yil       B)* 75 yil      C) 47 yil     D) 140 yil 
51. Ma‘lamki, "eftal degan nom ilk bor "xeptal  shaklida uchraydi  Bunday 
ma‘lumotlarni qanday manbalarda uchratish mumkin? 
A)* V asr arman manbalarida    B) Behistun yozuvida    C)Avestoda       D) IV asr turk 
manbalarida 
52. Vaxshunvar kim? 
A) sosoniylar shohi      B) "Eftalon" deb yuritilgan shoh    C) eftaliylar hukmdori   
D)*BvaS 

---

 
25 
53. Nima sababdan sosoniylar Eftaliylar davlatiga qarshi yurish qiladi? 
A)* sosoniylarning tobora kuchayib borayotgan eftaliylar hujumidan xavfsirashlari 
sababli 
B) eftaliylarning sosoniylar bilan tuzgan savdo shartnomasini buzganliklari sababli 
C) eftaliylar shohining sosoniylar shohi Pero‗zga nisbatan haqoratli maktub yo‗llashi 
sababli 
D) eftaliylarning sosoniylar davlati tasarrufidagi hududni bosib olishlari sababli 
54. Eftaliylar va Sosoniylar o‗rtasidagi jang-u jadallar qaysi sosoniy shohi hukmronligi 
davrida ayniqsa  kuchaydi? 
A)* Pero‗z    B)Kubod       C) Anushervon       D)  Shopur    II 
55. Sosoniylar shohi Pero‗z (459-484) Eftaliylarga qarshi necha marta yurish qiladi va 
necha marta g‗alabi qozonadl? 
A) 4 marta yurish, 2 marta g‗alaba     B) *3 marta yurish qiladi, ammo har galgisida 
mag‗lubiyatga uchraydi  
C) 6 marta yurish, 4 marta g‗alaba     D) 3 marta yurish, 2 marta g‗alaba 
56. Ma‘lumki, Eftaliylar davlatiga qarshi yurish qilgan Sosoniylar shohi Pero‗z 
dastlabki janglardayoq mag‗lubiyatga uchrab, asir tushadi. Pero‗z kim tomonidan 
yuborilgan o‗lpon evaziga asirlikdan ozod etiladi? 
A) Pero‗zning vorisi Kubod tomonidan B)* Vizantiya imperatori Zenon tomonidan 
C) Turk xoqonligi hukmdori Bumin tomonidan D) Vizantiya imperatori Yustinian 
57. VI-VII asrlarda O‗rta Osiyoning qaysi shahrida usta hunarmandlar tomonidan o‗n 
turdagi cholg‗u asboblar yasalardi? 
A) *Buxoro       B) Samarqand C) Toxariston      D) Badaxshon 
58. ...davrida aholining tabaqalanishi, ya‘ni mulkiy tengsizlik kuchayib borgan. Shu 
boisdan davlat boshqaruvida qonun qoidalar tarkib topgan. Davlat harbiy kuchga 
tayangan, jinoyat uchun juda qattiq jazolangan. 
A)*Eftaliylar    B)Turk xoqonligi         C)Arablar       D)Qoraxoniylar 
59. Sosoniylar shohi Pero‗zning eftaliylarga qarshi 484-yilgi yurishi qanday oqibatga 
olib keladi? 
A) eftaliylarning tor-mor etilishi va juda og‗ir miqdorda o‗lpon to‗lash majburiyatini 

---

 
26 
yuklanishiga 
B) Eron tomonidan Eftaliylar davlatining egallanishiga 
C) eftaliyiar va sosoniylar o‗rtasida do‗stlik bitimining tuzilishiga 
D) *Pero‗zning halokati, eftaliylar tomonidan Marvning ishg‗ol qilinislii, Eron ustiga 
juda og‗ir o‗lpon yuklanishiga 
60. Sosoniylar shohi Kubodning hukmronlik yillarini aniqlang. 
A)309-379-yillar        B) 531-579-yillar      С) 459-484-yillar D)*488-531-yillar 
61. Sosoniylar davlatida kimlarning hukmronligi davrida eftaliyiar bilan munosabatlar 
ancha yumshab, tinchlik tusini olgan? 
A) *Kubod va Anushervon   B) Shopur II va Pero‗z    C) Shopur 1 va Shopur II  
  D) Ardasher I va Shopur I 
62. Ilk o‗rta asrlarning qudratli davlati hisoblangan Eftaliyiar davlati qachon tashkil 
topgan? 
A)* V asming II yarmi va VI asming boshlarida В) IV asming oxiri va V asming 
boshlarida 
С) V asr o‗rtalarida D) V asming I yarmida 
63. Ilk o‗rta asrlarning qudratli davlati hisoblangan Eftaliyiar davlati qaysi hududlarni 
o‗z ichiga olgan? 
1) O‗rta Osiyo;      2) Mo‗g‗uliston;     3) Sharqiy Eron;  4) Shimoliy Hindiston;  
5)Vizantiya; 6) Sharqiy Turkiston;     7) Shimoliy Afg‗oniston; 8) Shimoliy Xitoy. 
A) *1,3,4,6    B)l, 3,6,8      C)l,2,4,7,8       D) 1,2,3,7 
64. Eftaliylar so‗zi qaysi so‗zdan olingan? 
A)*"Eftalon" deb yuritilgan shoh nomidan    B) eftal nomli ko‗chmanchi chorvador 
qabila nomidan 
0 "Xeptal" deb yuritilgan qabila sardori nomidan       D) Xeptal daryosi nomidan 
65. Eftaliylarning asosiy mashg‗uloti nima bo‗lgan? 
A) *chorvachilik   B) ziroatchilik  C) savdo-sotiq     D) hunarmanchilik 
66. Eftaliylar davlatida qaysi hududlar dehqonchilik va bog‗dorchilik markazi 
hisoblangan? 
A) *Toxariston va Sug‗d        B) Chag‗oniyon va Badaxshon 

---

 
27 
C) Kobul va Qoshg‗ar           D) Marv va Balx 
67. V-VI asrlarda O‗ rta Osiyoning qaysi hududlarida g‗alladan tashqari sholi ham 
yetishtirilgan? 
A) Sirdaryoning quyi oqimi va Orol bo‗ylarida      B) Amudaryoning quyi oqimida 
C) Sirdaryo bo‗ylari va Farg‗ona vodiysida             D)*Qashqadaryo va Zarafshon 
vodiylarida 
68. Ilk o‗rta asrlarda Farg‗ona vodiysi o‗zining qanday xususiyati bilan mashhur edi?  
A) sifatli chinnilari bilan          B) ziravorlari bilan 
C)*zotli otlari bilan         D) bog‗dorchilik markazi bo‗lganligi 
69. Nima sababdan  ilk o‗rta asrlarda qishloq jamoasining kashovarz (erkin qo‗shchi)lari 
qaram kadivarlarga aylana borgan? 
A) dehqonchilikda kadivarlarning asosiy ishlab chiqaruvchi kuchga aylana borishi 
B)* ekin yer maydonlarining ma‘lum bir qismi dehqonlar va ibodatxonalar qo‗lida 
to‗plana borishi 
C) ekin yer maydonlarining ko‗pgina qismi qishloq jamoalari qo‗lida to‗plana borishi 
D) ekin yer maydonlarining ma‘lum bir qismi qishloq oqsoqoli qo‗lida to‗plana borishi 
70. Ilk o‗rta asrlarda yaylovlarning asosiy qismi kimlarning tasarrufida bo‗lgan? 
A) *qabila va urug‗ jamoalari va ularing oqsoqollari  
B) qishloq oqsoqollari    C) yirik chorvadorlar D) dehqonlar 
71. Hozirgi vaqtda Toshkent vohasi va Janubiy Qozog‗iston yerlarining bir qismini suv 
bilan ta‘minlab turgan Zog‗ariq va Bo‗zsuv kanallari qachon barpo etilgan? 
A) XV asrda   B)*Vasrda     C) XVIII asrda       D) milodiy III asrda 
72. Ilk o‗rta asrlarda barpo etilgan Darg‗om kanali hozirda O‗zbekitonning qaysi 
hududida asosiy suv ombori hisoblanadi? 
A) Qashqadaryo viloyati va Surxondaryoning shimoliy tumanlarida  
B) Farg‗ona vodiysida 
C)*Samarqand viloyati janubiy tumanlarida       D) Xorazm va Orol bo‗yi atrofida 
73. V asrda O‗zbekiston hududida barpo etilgan kanallar nomini aniqlang. 
l)Ulug‗nor; 2) Shahrixonsoy; 3) Zog‗ariq; 4) Yangiariq; 5) Bo‗zsuv; 6) Darg‗om; 7) 
Tuyatortar. 

---

 
28 
A)* 3.5,6 B)l,3,6,7        C)2,4,5 D)l,2,4 _
v 
74. Eftaliylar davlati "Buyuk Ipak yo‗li" orqali qaysi davlatlar bilan xalqaro savdoda 
faol qatnashardi?  
A) Xitoy, Hindiston va O‗rtayer dengiz davlatlari bilan    
B) *Xitoy, Hindiston, Eron va Vizantiya bilan     
C)Xitoy, Eron va Bolqon yarimoroli davlatlari bilan    
D) Hindiston, Vizantiya va Franklar qirolligi bilan 
75. V-Vl asrlarda Ipak yo‗li savdosida asosan kimlar sosoniy savdogarlari bilan 
raqobatda vositachilik rolini o‗ynardi? 
A) Usmonli turklar    B) xitoyliklar       C) xioniylar       D)* so‗g‗diylar 
76. Eftaliylar dastavval ichki va tashqi savdo munosabatlarida kimlarning kumush 
tangalaridan keng foydalanditar? 
A)kidariylar      B) xitoyliklar      C)* sosoniylar  D) xioniylar 
77. V-VI asrlarda chaqa tangalar O‗rta Osiyoning qaysi hududlarida chiqarilgan? 
l)Buxoro 2)Poykand 3) Toxariston   4)Vardona   5)Naxshab   6) Chag‗oniyon     7) 
Samarqand;             8) Xorazm;       9) Badaxshon  
A) 1,3,5,7,9   B) *1,2,4, 5, 7, 8      C)2, 4,6, 8, 9     D) 2, 3, 6, 7, 8, 9 
78. Eftaliylarda davlat boshqaruvida qonun va qoidalarning qaror topishiga asosiy sabab 
nima edi? 
A)* aholining tabaqalanishi, mulkiy tengsizlikning kuchayib borishi     
   B) qishloqlarda dehqonlar nufuzining ortib ketishi 
C) aholining tabaqalanishi 
D) mamlakatda o‗zaro ichki kurashning avj olishi 
79. V-VI asrlarda O‗rta Osiyoda ko‗chmanchi qabilalarning dehqonchilik vohalariga 
kelib o‗rashishi natijasida ... 
A) dehqonlarga qaram bo‗lgan kadivarlar tabaqasi ko‗paya bordi 
B) shaharlaning soni ko‗paya bordi D) sug‗orish inshootlari takomillashdi 
C)* dasht udumlari va e‘tiqodiy tasavvurlari o‗troq aholining hayotiga kirib bordi 
80.V-Vl asrlarda O‗rta Osiyoning qaysi vohalarida ko‗chmanchllar tezda o‗troqlasha 
olganlar?  

---

 
29 
A) Quyi Amudaryo va Xorazmda             B) Buxoro va Naxshab 
C) Farg‗ona vodiysida                                D)* Toxariston va Sharqiy Sug‗dda 
81. Ma‘lumki, eftaliyiar davri binokorligi va me‘morchiligida ikki qavatli qasrlar 
alohida o‗rin tutgan bo‗lib, qasrlarning yuqori qismiga maxsus ko‗tarma orqali 
chiqilgan? Bu ko‗tarma nima deb ataladi? 
A)*pandus        B)to‗brez        C)kuren D) chohpar 
82. Ma‘lumki, V-VI asrlarda O‗rta Oslyo aholisi turll tillarda so‗zlashgan. Chorvador 
aholi o‗rtasida qaysi til muhiti hukmron edi? 
A)nog‗aytili    B)* turkiy til    C) sug‗d  tili        D) uyg‗ur tili 
83. V-VI asrlarda O‗rta Osiyoda qaysi til xalqaro savdo till edi? 
AJnog‗aytili      B) turkiy til         C)*sug‗d tili        D) uyg‗ur tili 
84. Quyidagi qaysi til Yettisuv va Farg‗ona orqali Sharqiy Turkistonga kirib, Xitoy 
hududlargacha kirib borgan? 
A) Xorazm tili    B) fors tili      C)*sug‗d tili        D)nog‗ay tili 
85. Baqtriya yozuvi asosida vujudga kelgan yozuv nomini aniqlang? 
A) *eftaliylar yozuvi       B) Sug‗d yozuvi       C) Xorazm yozuvi       D) oromiy yozuvi 
86. V-VI asrlarda O‗rta Osiyo hududida qanday yozuvlar tarqalgan edi? 
1)*Sug‗d yozuvi; 2) oromiy yozuvi; 3) Xorazm yozuvi; 
4) Baqtriya yozuvi;        5) eftaliy yozuvi;   6) kushon yozuvi;   7) kirill yozuvi  
A)*l,3,5      B)2,4,6,7      C)2,3 D)l,3,4 
87. Eftaliylar yozuviga xos bo‗lgan xususiyatlarni aniqlang. 
1) Xorazm yozuvining vujudga kelishiga asos bo‗lgan;    2) Baqtriya yozuvi asosida 
paydo bo‗lgan; 
3) o‗ngdan chapga tomon ko‗ndalangiga yozilgan;     4) 25 harfdan iborat;   5) Sug‗d 
yozuvi asosida vujudga kelgan; 6) chapdan o‗ngga tomon ko‗ndalangiga yozilgan;   7) 
26 harfdan iborat; 
8) Toxariston yozuvining vujudga kelishiga asos bo‗lgan;   9) Oromiy yozuvi asosida 
vujudga kelgan. 
A) 1,3,5,7 B    B)*2.4,6        C)5,6      D)2,3,7,8 
88. Qachon O‗rta Osiyolik shishasozlar Xitoy hunarmandlariga rangli shisha va shisha 

---

 
30 
buyumlar yasasbii I o‗rgatadilar? 
A)IIIasrda    B)IVasrda   C)*Vasrda   D) Xll asrda 
89. Etnik munosabatlar — bu ... 
A) xalq va elatlaming kelib chiqishi B) dehqonlar va oddiy o‗rtasidagi munosabatlar 
C) urug‗ va qabilalar o‗rtasidagi o‗zaro munodabatlar     D) *aholining o‗zaro aloqalari 
90. Pandus nima? 
A) tashqi shahar, karvonsaroy      B)* bino yuqorisiga chiqaruvchi maxsus ko‗tarma 
yo‗l C) toshotar; harbiy quro) D) otashparastlar ibodatxonasi 
91. Qaysi hududda yashovchl turkiy qabilalar Turk xoqonligi davlatiga asos solishdi?  
A) *Oltoy va Janubiy Sibirda              B) Sharqiy Turkiston va Yettisuvda                            
C) Sirdaryo va Oral bo‗ylari            D) Yoyiq (Ural) va Itil (Volga) bo‗ylarida 
92. Turk xoqonligi davlati qachon va kim tomonidan asos solingan?  
A) IV asr o‗rtalarida To‗nyabg‗u tomonidan        В) V asr oxirlarida Istami tomonidan  
С)* VI asr o‗rtalarida Bumin tomonidan tomonidan        
    D) VI asming ikkinchi yarmida  
93.555-yilda ... 
A) turklarning g‗arbga tomon yurishi boshlandi 
B) turklar Sirdaryo va Oral dengizi bo‗ylarigacha cho‗zilgan keng o‗lkalarni egalladilar 
C) *turklar Yoyiq va Itil bo‗ylarini zabt etdi 
D) Sosoniylar Toxariston va Chag‗oniyonni eftaliylardan tortib oldilar 
94. VI-VII asrlarda O‗zbekiston hududida qanday davlat mavjud edi?  
A)* Turk xoqonligi    B) Eftaliyiar davlati    C) Arab xalifaligi  D) Kidariylar davlati 
95. Turk xoqonligining markazi hisoblangan shahar nomini aniqlang?  
A) Toxariston          B) *Oltoy      C) Balx          D) Marv 
96. Quyidagilardan qaysi biri "Yabg‗u xoqon" unvonini olgan? 
 A) Eltarish      B) Bumin        C)* Istami   D) Qoracho‗rin