O’zbеkistоn rеspublikаsi хаlq tа`limi vаzirligi

Mavzu: Romantizm adabiyoti
Reja
:
1.Bayron ijodi. 
2. Shoir asarlaridagi romantik ruh. 
3. Viktor Gyugo ijodi. 
4. V.Gyugoning jamiyat haqidagi qarashlari. “Xo`rlanganlar” asarining ahamiyati. 
Adabiyotlar
:
1.Jahon adabiyoti. Jurnali. T., 2007. № 6-8.  
2.F.Boynazarov, A.Xolmurodov.  Jahon adabiyoti. Jizzax. 2008.
3.Sh.Normatova. Jahon adabiyoti. T., 2008.
4.F.Sulaymonova. “Sharq va G`arb”. T., 1997. 
Yevropa   romantizm   adabiyoti.   XIX   asrning   boshlarida     paydo   bo`ldi.   Feodal
tartiblariga o`rniga taraqqiyparvar romantiklar mehnat ahlining manfaatlarini himoya qilib
chiqdilar.   Romantizm   vakillaridan   Angliyada   Bayron,   Shelli,   Valter   Skott   Fransiyada
Gyugo, Jorj San, Polshada Adam Mitskevich, Yuli us, Slovatskiy va boshqalar ijod qila
boshladilar.     Romantizm   nemis   adabiyotida   A.Shamisso,   A.Gofman,   aka-uka   Grimlar
hisoblanadi.   Ingliz   adabiyotida   esa,   Bayron,   Shelli,   Kolresh,   Kits,   Lem,   Xezlit   va
boshqalar bu yo`nalishda ijod qildilar. Bayron  1788-1824-yillarda ijod qildi. 
Bayronning   yoshligi   Shotlandiyada   o`tgan.   10   yoshiga   to`lganda,   Lord   unvoni
olgan. U ikki yil o`rta yer dengizi bo`ylab, sayohatga chiqadi. Ispaniya, Malta, Albaniya,
Turkiya, Portugaliya hamda Gretsiyani aylanadi. Ana shu sayohatlar natijasida “Chayld
Garoldning   ziyorati”   nomli     lirik-epik   doston   yaratadi.   Dostonda     asar   qahramoni
shoirning o`zi bo`ladi. U Portugaliya, Ispaniya, Albaniya va Gretsiyada bo`ladi. 
Bayron ijodida “Sharq dostonlari” alohida o`ringa ega. Bayron “Gyaur” dostonida
Leyla ismli ayolni   sevadi. Leylaning rashkchi eri Hasan o`z xotinining   Gyaur bilan
sevishganidan xabar topib uni o`ldiradi. Bu xol Gyaurda Leyla uchun Hasandan qasd
113

---

Aim.uz
olishga chorlaydi. Asar oxirida   Leylaning ishqida azob chekib Hasan ham vafot etadi.
“Korsor” dostonida esa, asar qahramoni Konrod bo`ladi. Shoirning   “Don Juan” she’riy
romani  uni dunyoga mashhur qiladi. 
Viktor   Gyugo   1802-1885-yillar   ijod   qildi.   Gyugo,   Ernana,   “Marion   Delorm”
dramalarini yaratdi. Yozuvchining “Parij Bibi Maryam ibodatxonasi” romanida  “Ananke”
yozuvi   taqdir qismat degan ma’nolarni anglatishi bitib qo`yilgan. Asar qahramoni Klod
Frullo, Kvazimoda, Fib Esmiralda  kabilar  asarda asosiy  o`rinni egallaydi. 
V.Gyugoning “Xo`rlanganlar” romanida xor-zorlikka tubanlikka tushgan zo`rlangan
kishilar   qismatining   ayanchli     ekanligini   ko`rsatadi.   Ammo   yozuvchi   ushbu
qahramonlarning   hayot   xavfidan   qanday   qutilish   kerakligini   bilolmaydilar.    U   jamiyat
a’zolarini axloqiy   jihatdan tarbiyalab adolat o`rnatish   mumkin deb hisoblaydilar. Asar
qahramoni     Jan   Baljan   obrazi   misolida     insof-saxiylik,   yomonlikka     yaxshilik   qilish,
gunohni kechirish mumkin deb hisoblaydi.