O’zbеkistоn rеspublikasi хalq ta’limi vazirligi jizzaх davlat pеdagоgika instituti

Jon Lokk (1632–1704). Uning ta’limoti bo‘yicha diniy masalalar bilan davlat shug‘ullanmasligi lozim. Ular ayrim diniy jamoalarga taalluqlidir. Ularga nisbatan keng, cheklanmagan diniy erkinlik berilishi shart. CHeklanish ikki turlidir. CHeklanish aslida ateistlar va katoliklar uchun saklanishi maqsadga muvofiq.

Lokkning fikricha, parlament an’analariga tayangan siyosiy tuzum davlat tuzilishining ideal shaklidir. U ko‘pchilikning irodasi bilan ish yuritishi kerak. U buni mexaniqa sohasi bilan solishtiradi. Masalan, tana o‘zining kuchlari ko‘prok to‘plangan joydan harakat qila boshlaydi. Lekin Lokk amalda burjuaziya va dvoryanlar tomonidan saylangan, xalk ommasidan butunlay ajralib kolgan parlamentdagi ko‘pchilikni ko‘zda tutadi. Lokk davlat funksiyalarini qismlarga ajratish tarafdori bo‘lgan. Hokimiyat qonun chikaruvchi, ijroiya, federal organga bo‘linishi kerak. Bu organ tashqi ishlar bilan shug‘ullanishi kerak. SHu bilan birga Lokk hech kim tomonidan siqibqo‘yilmaydigan iqtisodiy kuchlarning o‘yini haqida gapiradi va bu bilan burjua siyosiy iqtisodining mumtoz vakillari fikrini oldindan bashorat etishga muvaffaq bo‘ladi.