O’zbеkistоn rеspublikasi хalq ta’limi vazirligi jizzaх davlat pеdagоgika instituti

Uchinchi bosqich, «sovet» mustamlakachiligi davri (1917-1985 yy.). Mazkur bosqich sovet hokimiyati tomonidan “kommunizm qurish ishida xalqning siyosiy faolligini” butun dunyoga ko‘rsatish maqsadida foydalanildi. Bular:

• 
  ixtirochilar va ratsionalizatorlarning ilmiy-texnik jamiyati, radiohavaskorlar ilmiy-texnik jamiyati, «Bilim» ilmiy-texnik jamiyati va boshqalar;
  
• 
  jismoniy tarbiya va sport sohasida – «Dinamo» jamiyati, «Spartak» jamiyati va boshqalar;
  
• 
  nogironlarning - O‘zbekiston ko‘zi ojizlar jamiyati, O‘zbekiston karlar jamiyati va boshqalar;
  
• 
  qiziqish bo‘yicha – shaxmatsevarlar jamiyati, ovchilar va baliqchilar ittifoqi va boshqalar;
  
• 
  professional sohada - O‘zbekiston bastakorlar ittifoqi, O‘zbekiston arxitektorlar ittifoqi, O‘zbekiston yozuvchilar ittifoqi va boshq.;
  
• 
  tashqi-siyosiy targ‘ibot sohasida – tinchlikni saqlash qo‘mitasi, Osiyo va Afrika xalqlari bilan birdamlik qo‘mitasi va boshq.;
  
• 
  madaniy-tarixiy sohada – tarixiy va madaniy yodgorliklarni himoya qilish O‘zbekiston jamiyati va boshq.;
  
• 
  gumanitar sohada - O‘zbekiston Qizil Xoch va Qizil YArimoy Jamiyati, suv (havzalari)da qutqarish Jamiyati va boshqalar.
  

Ushbu tashkilotlarning hammasi rasmiy xarakterga ega bo‘lgan – tabiiyki, buni aholidan sir tutish qiyin edi, zero aholi orasida ularga nisbatan ikki tomonlama yondashuv shakllandi: bir tomondan, hamma ularning zarurligini tushunardi, boshqa tomondan esa, ularning foydasiz ekanligini ko‘rishdi (yoki shunga guvoh bo‘lishdi). Sovet hukumati bu birlashmalarning har qanday siyosiylashuviga nihoyatda ehtiyotkorona munosabatda bo‘lgan. Ayniqsa ushbu jamoatchilik birlashmalariga ularning deyarli befoyda ekanligini namoyon qilgan a’zolikning «ixtiyoriy-majburiy» xarakteri odamlarning g‘ashiga tegar edi.