O’zbеkistоn rеspublikasi хalq ta’limi vazirligi jizzaх davlat pеdagоgika instituti

Albert Kamyu (1913–1960) – fransuz yozuvchisi va faylasufi, ateistik ekzistensializmning vakili, Nobel mukofotining sohibi (1957). Asosiy asarlari: "Sizif haqida afsona" (1942), "CHekka kishi" (1942), "Isyonchi" (1951). Uning qarashlari Kerkegor, Nitsshe, Dostoevskiy hamda nemis ekzistensialist faylasuflari ta’siri ostida shakllandi. Kamyu falsafasining markaziy mavzui – inson yashashining ma’nosi haqidagi, "hayot yashashga arziydimi", - degan masaladan iborat. Kamyu jamiyatning byurokratcha tuzilishiga kiritilgan zamonaviy individni qarab chiqarkan, yashash ma’nosi xususida har qanday o‘y–xayoldan mahrum qilingan ziyolining ma’naviy hayoti ziddiyatlarini tahlil qilarkan, insonning yashashi behuda, degan xulosaga keladi va "behudalik" kategoriyasini o‘z falsafasining bosh tamoyili qilib qo‘yadi.

Inson hayotining bema’noligi Kamyuda Sizifning afsonaviy obrazini gavdalantiradi: makkorligi uchun jazoga tortilgan Sizif katta toshni dumalatib toqqa chiqaradi va tog‘ cho‘qqisiga chiqay deganda, tosh yana yumalab pastga tushadi hamda Sizifning bu ishi to‘xtovsiz takrorlanaveradi. Inson bunday bema’nilikka chiday olmasdan "isyon ko‘taradi". Ana shundan boshlab, vaqt–vaqti bilan "isyonlar", inqiloblar ko‘tarilib, ulardan inson o‘zining "sizifcha ahvoli"dan qutilish uchun stixiyali ravishda najot izlaydi. Kamyu "uyushtirilgan", "tayyorlangan" inqilobni o‘z tushunchasiga zid deb hisoblaydi, shuningdek, inqilob uning o‘zini vujudga keltirgan vaziyatdan, haqiqatan qutilish yo‘lini ko‘rsatishi mumkin, degan har qanday umidni puchga chiqaradi. Kamyuning ruhiy kayfiyati – "behuda" dunyoda najotsiz yolg‘izlikda qolgan, zamonaviy jamiyatning shafqatsizligini o‘zicha ifodalagan inson kayfiyatidir.