О`збекистон республикаси хал

O’q uvchilar faoliyati (o’rab olgan dunyoga) tabiatga, odamlarga munosabati

Tabiatshunoslikni o ’rganish mazmuni s hakllari va metodlari

Mexnatga q\x o ’rgatish

Estetik

Etik

3-mavzu

Tabiatshunoslik dasrlarida interfaol ta`lim metodlari.

1.1 Ma’ruzada ta’lim texnologiyasi

Mashg`ulot vaqti-2 soat	Tinglovchilar soni 40- 60 nafargacha
Mashg`ulot shakli	Muammoli-ko’rgazmali ma’ruza
Ma’ruza rejasi	1.O’qitish metodning modeli. 2.Metodlar klassifikastiyasi. 3.Metodik uslublar. 4.Tabiatshunoslikni o’qitishda zamonaviy pedagogik va axborot texnologiyalar. 5.Tabiatshunoslik metodlarini tanlash.
O’quv mashg`ulotining maqsadi: ta’lim jarayoni moҳiyatini
Pedagogik vazifalar: Tabiatshunoslik o’qitish metodlari ҳaqida tushuncha berish O’qitish metodlarini ochib berish Ta’lim qonuniyatlari ҳaqida ma’lumot berish	O’quv faoliyatining natijalari: Tabiatshunoslik o’qitish metodlari ҳaqida ma’lumotlarga ega bo’ladilar. O’qitish metodlarini moҳiyatini anglaydilar. Ta’lim qonuniyatlari ҳaqida tushunchalarga ega bo’ladilar
Ta’lim berish usullari	Muammoli ma’ruza, namoyish etish, savol-javob, suҳbat, tushuntirish, sinkveyn
Ta’lim berish shakllari	Ommaviy, jamoaviy, guruҳlarda ishlash
Ta’lim berish vositalari	O’quv qo’llanma, kompyuter texnologiyalari, slaydlar, markerlar
Ta’lim berish sharoiti	Texnik vositalardan foydalanishga va guruҳlarda ishlashga mo’ljallangan auditoriya, o’quv xonasi
Monitoring va baҳolash	Og`zaki nazorat, savol-javob

3- MAVZUning ma`ruzasi
Tabiatshunoslik dasrlarida interfaol ta`lim metodlari.
Reja

1. 
   O’qitish metodning modeli.
   
2. 
   Metodlar klassifikastiyasi.
   
3. 
   Metodik uslublar.
   
4. 
   Tabiatshunoslikni o’qitishda zamonaviy pedagogik va axborot texnologiyalar.
   
5. 
   Tabiatshunoslik metodlarini tanlash.
   

Adabtyotlar

1. 
   Karimov I.A. “Barkamol avlod-O’zbekiston taraqqiyotining poydevori.” – T.: O’zbekiston, 1997 y.
   
2. 
   I.A.Karimov “Milliy istiqlol mafkurasi-xalq e’tiqodi va buyuk kelajakka ishonchdir.” - T.: O’zbekiston, 2000 y.
   
3. 
   Kadrlar tayyorlash milliy dasturi to’g`risidagi O’zbekiston Respublikasi qonuni. - 1997 y.
   
4. 
   O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Maҳkamasining «2004-2009 yillarda maktab ta’limini rivojlantirish Davlat umummilliy dasturi» to’g`risidagi qarori. - 2004 y.
   
5. 
   Nuritddinova “Tabiatshunoslikni o’qitish metodikasi” T., 2005 yil.
   
6. 
   V.M. Pakulova, V.I.Kuznestova. “Tabiatshunoslikni o’qitish metodikasi”. – M., Prosveщenie, 1990.
   
7. 
   Petrosova R.A., Golov V.P., Sivoglazov V.I. Metodika obucheniya estestvoznaniyu i ekologicheskoe vospitanie v nachalnoy shkole. – M., 1999.
   

Talim-tarbiya jarayoni-bu ukituvchining urgatuvchilik faoliyati bilan ukuvchilarning ukish faoliyatining uygunlashishidir.Ukitish metodi - ukituvchining bilimlar berish va ularni ukuvchilar uzlashtirib olish usuli.
Ukitish metodlari xakidagi masalalar-tabiatshunoslikni ukitishda eng muxim masalalardan biri xisoblanadi. U tabiatshunoslik tasavvurlari, yukori ta’lim va tarbiya ishlarida katta imkon yaratadi.
Tabiatshunoslikni ukitish metodlari 3 ta guruxga bulinadi: 1.Ogzaki metodlar (ukituvchining materialni ogzaki bayon kilish, suxbat, kitob bilan ishlash).
2..Kurgazmali metodlar (namoyish kilish )kursatish), mustakil kuzatishlar, ekskursiya jarayonida kuzatishlar olib borish).
3. Amaliy metodlar ( ogzaki va yozma mashklar, grafik )chizma) va laboratoriya ishlari).
Metodik uslub- bu fakat metodning unsurlaridan biri, uning tarkibiy kismi (kurgazmali kurollarni, kinofilmlarning fragmentlarini, diafilm, diapozitivlarni kursatish, doskadagi sxemalarni, rasmlarni foydalanish tajribalarini namoyish kilish, maktab oldi uchastkasidagi amaliy ishlar faoliyatini kursatish va boshkalar). Metodlar va metodik uslublar bir-birlari bilan chambar-chas boglik. Masalan, didaktik birligini olsak ukuvchilar bajaradigan tajribalar ukitish metodi xisoblanadi, tajribani ukituvchi tomonidan xikoya vaktida namoyish kilinishi metodik usul. Yoki metod va uslublar bir-birlarini tuldiradi va o’uganilayotgan tabiat jismlari va xodisalarini bolalarning kabul kilishini yaxshilaydi, tugri shakllanishiga katta yordam kiladi.
Xikoya Ukuvchilarga bolim berishning etakchi metodi ukituvchining jonli suzi – xikoyadir.
Ukitish amaliyotida xikoyaning bir necha turi mavjud: aytib berish, ta’riflash, xarakterlash, tushuntirish, muxokama kilish.
Aytib berish- bayonning shunday turiki, unda konkret fakt va vokea, jarayon yoki xarakatlar xakidagi ravon gapirib beriladi. Xikoya shoxod tomonidan olib boriladi.
Ta’riflash- muallif borlik jismlar va xodisalarning xususiyatlari xakida izchil bayon kilinadi.
Xarakterlash- jism va xodisaning belgi va xususiyatlarini sanab utishdan iborat.
Tushuntirish- bayonning bir turi, unda yangi tushunchalar, atamalar ochib beriladi, sabab- okibatlar boglanishi, tobe’lik belgilanadi (xodisani mantikiy tabiati ochib beriladi).
Muxokama kilish- bayon kilish bulib, unda ukuvchilarni xulosa va xotimaga olib keluvchi koida va isbotlarning izchil rivojlanishi beriladi. Xikoyaning bu turida urganilayotgan xodisani taxlil kilish zarur bulganda foydalaniladi.
Xikoyaning xar kanday turi ushbu didaktik talablarga: tanlangan materialning ilmiyligi va yukori goyaviyligiga; mantikiy izchillik va isbotlanuvchanligiga; ukituvchi nutkini tasviriy va xisobiy bulishligiga javob berishi kerak.
Suxbat metodi tabiatshunoslik darslarida xikoyaga karaganda kuprok kuddaniladi. Bu metodning moxiyati shundaki, u ukituvchiga ukuvchilarni yaxshirok bilib olishga imkon beradi, ularni mustakil fikrlashga urgatadi, jamoa ishiga jalb kiladi.
Suxbat yangi materialni urganishda, kuzatishlar yoki amaliy ishga yakun chikarishda, ekskursiyalar utkazishda, urganilgan materialni takrorlashda, shuningdek, tajribalarni kuyish va namoyish kilishda, tabiiy, tasviriy xamda ekran vositalari, darslik, sinfdan tashkari ukish uchun adabiyot bilan ishlashda kullaniladi.
Suxbar kanday didaktik masalalarni echishiga karab: kirish suxbati, takrorlovchi suxbat, bayon kiluvchi suxbat va yakunlovchi suxbat turlariga bulinadi.
Kirish suxbati yangi bulim yoki yangi mavzu urganish oldidan foydalaniladi. Uning maksadi ukuvchilardagi darsda urganiladigan masala buyicha tasavvurlarini aniklash yoki tiklash.
Takrorlovchi suxbat urganilingan materialni mustaxkamlash va faxmlab olishga yordam beradi. U yangi materialni urganilgandan keyin shu darsning uzida, yoki mavzu, yoki bulim urganilgandan keyin utkaziladi va 5 dakikadan 25 dakakagacha vakt olishi mumkin.