О`збекистон республикаси хал

Gulbeor, beorgul - semizo’tdoshlarga mansub bir yillik o’t. Vatani Janubiy Amerika. Poyasi nisbatan yo’on , sersuv, sershox, bo’yi 10-15 sm , barglari ensiz, tuksiz.Guli ikki jinsli,yirik shoxchalarning uchida 2-4 tadan joylashadi. Gultojbargi tuxumsimon . May-sentabr oylarida gullaydi. Uruidan yaxshi ko’payadi, gullari o, izil, sari, binafsha.


Gepard- mushuksimonlar oilsiga mansub yirtich sut emizuvchi . Gepartlar uruining yagona tiri, tanasining uzunligi123-150 sm, dumi 63-75 sm , oyolari uzun va ingichka, tirnolari ichkariga tortilmasligi bilan bosha mushuksimonlardan far iladi. Yungi sarish dum rangda, mayday ora dolar bilan tekis oplangan , kunduzi ayot kechiradi. Xomiladorlik 84-95 sutka, 2-4 ta bola tuadi. O’zbekiston va xalaro ,,izil kitob “ ga kiritilgan.


Janubiy utb - Yer aylanishuvining faraz ilinadigan o’i , Janubiy yarim sharda yer yuzasi bilan kesishgan nuta . Antarktidaning Tinch okean iroiga yain ismida 280 metr balandlikda joylashgan . Bu yerda muzning alinligi 2810 m ga etadi. Yer yuzasidagi ar anday nuta Janubiy utbga nisbatan joylashgan bo’lib, ar doim shimoliy yo’nalishda bo’ladi . Janubiy utb atrofida ilim juda am sovu , muttasil shamol izirin bo’ron bo’lib turadi.


Ja- ja - oddiy ja-ja achambiti karamdoshlarga mansub bir yillik begona o’t . 6 turi mavjud , bo’yi 10-50 sm , to’pbargdagi barglari bandli, oddiy, ko’pchiligi patsimon , mevasi teskari yuraksimon-uchburchak shaklli yoki ponasimon o’zo. Ja-ja or ostida ishlab , erta baorda rivojlanishni yana davom ettiradi.


Jigar- organizmdagi eng katta bez(vazni 1200-2200g) . orin bo’shliida , diafragmaning tagida , o’ng ovuralar ostida yotadi. Jigar bir sutkada 600-700go’t (safro) ishlab chiarib , ovat azm bo’lishida va ozi moddalarning ichakdan onga so’rilishiga muim rol o’ynaydi.


Kaklik- irovulsimonlar oilasiga mansub ush. Oirligi 370-770 g , rangi yashaydigan joyiga mos bo’ladi, tumshuI, oyolari izil, narining oyoida kichkina to’mto pixi bo’ladi. Juda ushyor , tez yuguradi, lekin uzo masofaga ucholmaydi, tolarda yashashga moslashgan, uyasini toshlar, butalar, o’tlar ostiga uradi, 6-24 ta tuxum o’yadi, go’shti juda mazali , ovlanadi.


Kislorod – (lot. Oxugenium , yun. Oxus-nordon va gennao-tumo ) – tabiatda eng ko’p taralgan element . Massasi jiatda Yer po’stining 47%ini , suvning 85-82 %ini , atmosfera avosining 23% ini tashkil iladi .Urangsiz , idsiz va ta’msiz gaz . Sarflangan kislorod midorini yashil o’simliklar tiklab turadi.