О`збекистон республикаси хал

Bayon kiluvchi suxbat ukuvchilarning uzlari tomonidan borlikni jism va xodisalarni kuzatishini nazarda tutadi. Ukituvchi tomonidan yunaltirilgan ukuvchilar uzlari uchun yangi ob’ekt va xodisalar bilan tanishadilar. Bayon kiluvchi suxbat tadkikiy xarakterga egadir, chunki u ukuvchilarning tabiiy ob’ektlarini kuzatishlariga asoslanadi.

Yakunlovchi suxbat ukuvchilar urganilgan mavzu buyicha xulosa chikara olishlari uchun utkaziladi.
Bundan tashkari tasviriy kurollarni kursatish asosida va ukilgan darslik makolasi asosida suxbatlar utkazish mumkin.
Tasviriy kurollarni kursatish asosidagi suxbat surat va rasmlardan foydalanilganda, yordamchi savollar bilan suratni taxlil kilish orkali yangi ma’lumotlar oladi.
Ukilgan darslik makolasi asosida suxbatning maksadi- tabiat xodisalarni bolalar tomonidan tugri tushunilganligini aniklash, tabiatshunoslik makolasini ukitishdan olingan yangi bilimlarni mustaxkamlash va tizimga solish.
Kuzatish metodi tabiatni urganishning kurgazmali metodidir. Kuzatish vaktida ukuvchilar tabiat jisimlari va xodisalari ularning xususiyat va sifatlari, ular urtasidagi boglanishlar xakida tasavvurlar oladi. Kuzatish vaktida ukuvchilar tomoshalabingina bulib kolmasdan, narslarning xarakterli xususiyatlarini bilib olishga intiladi. Kuzatish jarayonida amaliy xarakterdagi bilimlar ukuvlari xosil kilinadi. Uzok mudatli kuzatishlarga usimliklarning usishi, daraxt bariglarining uzgarishi, kushlarning uchib ketishi. Kuzatishlar kollektiv yoki yakka xolda olib boriladi. Kuzatishga oson udalasa buladigan ob’ektilarni olgan yaxshi. Boshlangich sinflar uchun ulkashunoslik kuzatishlari sistemali bulgan yaxshi. Kuzatishlarning natijalari yil fasllari buyicha kuzatishlar kalendarida belgilab boriladi. Javobi ukituvchi tomonidan baxolanib, kuzatish kallendariga yoziladi. Tabiat va mexnat kallendarida yozilgan ma’lumotlarni fakat tabiatshunoslik darslaridagina emas matematika, ona tili, mexnat ta’limi darslarida xam uyushtirgan yaxshi. Kuzatuvchanlik yaxshi yulga kuyish uchun ukuvchilarga biror narsani ko’rsatib turib nimaga uxshashaligini, etiborini narslar urtasidagi farklarga karatish mumkin. Kuzatuvchanlik ekskursiya utkazish vaktida rivojlanadi.
Tajriba metodi tabiatshunoslikni uktishning amaliy metodidir. Tajriba - ukitish metodi bulib, uning yordamida ukuvchilarda boshka metodlar bilan egallash mumkin bulmaydigan tabiatshunoslik tasavvurlari shakllanadi. U ukuvchilarga mavxum tushunchalarni konkret tushunchalarga aylantirishda katta yordam beradi. Oddiy tajribalar uyda, murakkabrogini ukituvchi darsda namoyish kiladi, U ukuvchilarga konkret bilib berish uchungina emas, natijalarini uzlari ta’riflashga yordam beradi. Tajribaning borishini kuzatib, ukuvchilar kuzda nima uchun quyosh Er ustida kun sayin pasayishi tugrisida xulosalar chikaradi. Materialni mustaҳkamlash uchun rasmlarini chizadi, ularni ta’riflab yozadi.
Tajribani ukuvchilar materialni chukurrok uzlashtirib olishlari uchun mavzuni urganishdan oldin savollar ukuvchilarni fikrlash faolligi orttiradi. Tajriba sungida ukuvchilar xulosa kilsin, uning asosida kaysisi tugri, kaysi biri xato ekanligiga ishonadilar.
Tabiatshunoslik ukitish metodlari sistemasida amaliy ishlar katta rol uynaydi. Amaliy ishlar-bu ukuv ishlarni xar xil mexnat operastiyalariga urgatish metodi. Amaliy ishlar katoriga ekskursiya vaktida tabiy materiallar yigish, usimliklarni parvarish kilish, gerbariy va kollekstiyalar tuzish, mulyaj, maket, kurgazmali kurollar tayyorlash kiradi. Amaliy ishlar dastur va darsliklarda kirtilgan va ularni bajarish majburiy.