O‘zbekiston respublikasi fanlar akademiyasi



Download 2,9 Mb.
Pdf ko'rish
bet58/79
Sana24.02.2022
Hajmi2,9 Mb.
#247036
1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   ...   79
Bog'liq
5e463f2487433

Ключевые слова: сигнал, речь, преобразование, функция, амплитуда, частота, оператор, 
дифференциал, пространство, подпространство, вейвлет, максимум, минимум, экстремум. 
 
N.A.Niyozmatova, Yu.Sh.Yuldoshev, A.N.Samijonov, N.M.Allanov, A.S.Ismailova 
 
Methods of selection of speech signals 
 
Currently, there are many methods of signal conversion. The article describes the well-known 
approaches, in particular, the Fourier transform, Wavelet, Gilbert-Huang, also their advantages and 
disadvantages. Fourier and Wavelet transforms are often used since they are mathematically well-
founded. In addition, the above transformations are universal and are widely used in various fields. But, 
in some cases, it is necessary to use not only the transformations that make it possible to work with non-
stationary processes, but it is necessary to use basic transformations. In such cases, the Hilbert-Huang 
transform meets all these requirements. 
Keywords: signal, speech, conversion, function, amplitude, frequency, operator, differential
space, subspace, wavelet, maximum, minimum, extremum. 
 
Кириш. Сўнгги йилларда сўзловчини овоз бўйича таниб олиш тизимлари
жадал суратларда ривожланмоқда. Ушбу тизимларнинг ривожланишига асосий 
сабаб биометрик қидирув, йўловчилар ва ҳайдовчиларни овози бўйича 
верификациялаш, овозли биометрия ёрдамида ахборотларга рухсатни чеклаш 
каби соҳаларда талабнинг ошиб бораётганлигидир.
Сўзловчини овоз бўйича таниб олиш тизимлари (СОБТОТ) бошқа 
биометрик таниб олиш тизимларига нисбатан кам сарф-харажатлидир. Улар 
ишончлилик даражаси бўйича бошқа таниб олиш тизимларидан қолишмайди, 
айрим кўрсаткичлар бўйича эса юқори ҳисобланади. Масалан, шахсни тасвири 
асосида таниб олиш тизимларига нисбатан [1]. 


81 
Нутқ бу инсоннинг ўз фикри, билим ва тажрибасини бошқаларга улашиш 
каби фаолиятининг ажралмас ва асосий элементидир. Нутқ инсоннинг нутқ 
органлари ёрдамида ҳосил бўладиган овоз шаклидаги сўзлардан ташкил топган 
маълумотдир. Ҳар бир шахс идивидуал овоз характеристикаларига эга бўлиб, бу 
унинг нутқ органларини ўзига хослиги билан характерланади. Нутқли муомала 
жараёнида инсонлар бевосита бошқа шахслар нутқини фарқлай олади. Лекин 
ҳисоблаш машиналари орқали нутқни фарқлаш масаласини ҳал этишда кўплаб 
муаммолар юзага келади ва бу содда масалалар туркумига кирмайди. Ушбу 
масалани ҳал этиш нутққа оид кўплаб соҳалар бўйича билимларни талаб қилади 
[2].
Шахсни таниб олиш бу шахсни овоз намунасини олдиндан сақланган 
мавжуд намуналар билан солиштириш орқали аниқлаш жараёнидир. Мазкур 
жараён идентификациялаш ҳам деб аталади. Идентификация натижаси, одатда, 
кирувчи овоз намунасига энг катта эҳтимол билан мос келувчи ва шаблонга тўғри 
келувчи тизимда рўйхатдан ўтган шахс тўғрисидаги маълумот (масалан, 
фойдаланувчи номи) ҳисобланади. 
Нутқ бир нечта турли босқичларда ўзгаришлар натижасида ҳосил 
бўладиган мураккаб сигнал ҳисобланади, яъни семантик, тил, артикуляция 
(шахсни нутқ органлари мажмуи босқичида) ва акустик (товушнинг физик 
хусусиятлари босқичида). Ушбу ўзгаришлар натижасида нутқ сигнали унинг 
хусусиятларидаги фарқларни ўзида акс эттирди. Суҳандонни овоз бўйича таниб 
олиш масаласини ҳал этишда ушбу фарқланишлардан ҳар бир шахс овозини 
индивидуал характеристикаларини ажратиб олишда фойдаланилиш мумкин. 

Download 2,9 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   ...   79




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish