O’zbekiston Respublikasi davlatimiz tomonidan ishlab chiqilgan o’zining mustaqil taraqqiyot yo’liga asoslangan holda to’la ishonch bilan bosqichma-bosqich bozor iqtisodiyotiga o’tib bormoqda

Asosiy tayanch tushunchalar
Ishchi kuchi- insonning mehnat qilishga bo’lgan aqliy va jismoniy qobiliyatlari yig’indisi.
Mehnat qurollari- insonning tabiatga, mehnat predmetlariga ta’sir qilishda vosita bo’lib xizmat qiladigan narsalar: mashinalar, stanoklar, traktorlar, pluglar, qurilmalar, uskunalar va boshqalar.
Mehnat predmetlari- bevosita mehnat ta’sir qiladigan, ya’ni mahsulot tayyorlanadigan narsalar (er-suv, xom ashyo, materiallar va boshqalar).
Kapital- ishlab chiqarish va xizmat ko’rsatishda ishlatilib, o’z egalariga daromad keltiradigan ishlab chiqarish vositalari, tovarlar va pul mablag’laridir.
Er-suv- tuproq unumdorligi, o’tloqlar, suvlar, o’rmon, qazilma boyliklardan iborat bo’lgan va foydalanishga tortilgan tabiiy resurslar.
Tadbirkorlik qobiliyati- insonda bo’lgan tashabbuskorlik, tashkilotchilik, novatorlik, iqtisodiy xavfdan, javobgarlikdan cho’chimaslik xislatlarining birligi.
Ishlab chiqarish jarayoni- kishilarning maqsadni ko’zlab amalga oshiriladigan faoliyati bo’lib, iste’moli uchun zarur bo’lgan moddiy va ma’naviy ne’matlarni yaratishga qaratilgan jarayon. Ishlab chiqarish jarayoni bir tomondan iste’mol qiymatlarini (naflilikni)yaratish jarayoni bo’lsa, ikkinchi tomondan qiymatning o’sishi jarayonidir.
Ijtimoiy ishlab chiqarish- o’zaro bog’liklikda va doimiy aloqada bo’lgan barcha individual ishlab chiqarishlarning birligidan iboratdir.
Ishlab chiqarishning umumiy samarasi- ishlab chiqarishning pirovard natijasi bilan unga sarflangan resurs xarajatlari o’rtasidagi nisbat.
Zaruriy mahsulot- ishchi va xizmatchilarning zaruriy ish vaqtida yaratilgan va ishchi kuchini normal holatda saqlash va qayta tiklash uchun zarur bo’lgan mahsulot.
Qo’shimcha mahsulot- ishchi va xizmatchilarning qo’shimcha ish vaqtida yaratilgan mahsulot bo’lib, sof mahsulotning zaruriy mahsulotdan oshiqcha qismidir. qo’shimcha mahsulot tadbirkorlarga, mulkdorlarga va davlatga tegishlidir.
Takrorlash uchun savollar va topshiriqlar.

1. 
   Ishlab chiqarish omillari nimalardan iborat?
   
2. 
   Kapital tushunchasiga ta’rif bering va uning tarkibiga nimalar kirishini tushuntirib bering.
   
3. 
   Ishlab chiqarish jarayonining mazmunini va uning ikki tomonini tushuntiring.
   
4. 
   Ishlab chiqarishning umumiy va piravard natijalarini tushuntirib bering.
   
5. 
   Yaratilgan mahsulotning natural va qiymat tarkibi nimalardan iborat?
   
6. 
   Zaruriy va qo’shimcha mahsulot nima, qo’shimcha mahsulot normasi va massasi formulasini yozib tushuntiring.