O’zbekiston respublikasi davlat statistika qo’mitasi kadrlar malakasini oshirish va statistik tadqiqotlar instituti

Online to Offline 
(O2O
) 
turidagi tijorat odatiy raqamli texnologiyalarga yangi hayot bag’ishlashi mumkin. 
Boshqa tomondan esa, chakana savdo gigantlari ham iste’molchilarga raqamli 
dunyoda an’anaviy magazinlarga o’xshash bo’lgan imkoniyatlar taqdim 

---

433 
etayaptilar. Yuqoridagi ikki jarayonni bir so’z – 
omnikanallilik 
deb atash mumkin. 
2018-yildan boshlab 
Ozon, Wildberries, Globus
va 
Ashan
kompaniyalari online 
riteyl orqali mahsulotlar savdosini boshlaganlar. 
Compo
kompaniyasining 
B2B 
loyihalar bo’yicha rahbarining bildirishicha, online chakana savdo hajmi haridorlar 
ko’payishi tufayli o’sib bormoqda, chunki uch-to’rt yillar avval online harid 
qilayotgan katta avlod vakillari ham offlaynda ishlashga ancha o’rganib qolganlar. 
Agarda onlayn va offlayn bir-biriga o’zaro birikib ketsa, u xolda omnikanallilik 
onlayn savdoda potentsial xosil qilishi mumkin. Oflayn magazinlar esa onlayn 
zakazlar topshiriladigan punktlar rolini o’ynay boshlaydi. 
Alibaba Group
kompaniyasining tajribasiga ko’ra, omnikanallilik xossasi kompaniyaning 
sotuvdan bulutli yechimlargacha hamda o’z mustaqil to’lov tizimigacha bo’lgan 
butun bir ekotizimdir. Masalan, 
Wildberries
da bir necha yillardan buyon har bir 
registratsiya qilingan foydalanuvchining ichki elektron hamyoni mavjud. U orqali 
zakaz pulini to’lash va tovar qaytarilgan taqdirda pullarni qaytarib olish ham 
mumkin. Ammo omnikanallilik ham tarix sahifalaridan o’rin olib, yangi, new 
retailga asta-sekin o’z o’rnini bo’shatib bermoqda. Bunda kompaniya uchun 
sotuvchi haridorga tovar yoki hizmatni qaerda, qanday va qachon taklif qilishi 
muhim emas, chunki barcha hollarda ham onlayn offlaynga xizmat ko’rsatadi.
Statista
ning ma’lumotlariga ko’ra, 2017 yilda elektron tijoratning 
B2B
sektorida tranzaktsiyalarning umumiy miqdori $7,66 trillionga yetdi va uning 
hajmi 
B2C
sektorga nisbatan 
($2,143 trillion
) uch martadan ko’proq ortdi. 
So’rovlar natijasida 
B2B
internet savdosida konversiyaning o’rtacha koeffitsienti 
10% bo’lsa, 
B2C
-sektorda bu ko’rsatgich 3% lar atrofida ekanligi aniqlangan. Bir 
martagina 
Amazon
da haridni amalga oshirgan tadbirkorlar uning juda qulayligiga 
qoyil qolib, o’zlarining bizneslarida ham bunday usullarni qo’llashni istab 
qoladilar. Natijada tadbirkorlar endi haridlarni sotuv bo’limining mas’ul hodimidan 
emas, balki web-sayt orqali amaliga oshirishni istab qoladilar. Masalan,