O’zbekiston respublikasi davlat statistika qo’mitasi kadrlar malakasini oshirish va statistik tadqiqotlar instituti

Facebook 
ni (
yoki 
boshqa istalgan ijtimoiy tarmoqni
) tasavvur qiling. Aytish mumkinki, mobil profil 
– sizning hisob qaydingiz yoki ejektron shaxsdir. 
Facebook
hisob qaydidan farqli 
ravishda, hamyon bir qator funksiyalarga ega bo‘lib, turli xildagi shaxsiy va 
professional axborotlarni, shuningdek, boyliklar, shu jumladan, pulni saqlaydi. 

---

133 
Bundan tashqari, unga faqat siz ulanish imkoniga ega bo‘lasiz va o‘zingiz istagan 
axborotni ochib berishingiz mumkin bo‘ladi. Albatta, bu yerda reklama – uchinchi 
tomonlar yoki sizning 
HR
-bo‘limining ijtimoiy paket tarkibidagi ochiq to‘plam 
yoki o‘zgartirilish haqida e’lonlar bo‘ladi, lekin siz ularni ko‘rib chiqqaningiz 
tufayli, daromad yoki boshqa bir mukofot olasiz. Bu ko’pchilik tomonidan «
e’tibor 
bozori
» deb ataladi. Siz reklamani tomosha qilish yoki u bilan aloqa qilish uchun, 
yangi reklama kampaniyasida ishtirok etish uchun, robot emaslgingizni tasdiqlash 
yoki skaner qilingan hujjatlarni kiritish uchun mikro kompensatsiya olasiz. 
Yangiliklar oqimi, nashrlar tizimi va e’tibor bozori o‘xshashib ketadi, lekin ularda 
to‘lovlar turlicha usulda amalga oshiriladi. Tajribaning ko‘rsatishicha, raqamli 
davrda g‘alaba oxir-oqibat qiymat (
boylik
) ortida qoladi. Taqsimlangan foydaning 
afzalliklari foydalanuvchilar va kompaniyalar uchun bir talay. Ijtimoiy media 
kompaniyalari resurslarning juda katta ekanligiga qaramay, ularda ochiq muhitda 
ishlab chiqish mumkin bo‘lgan funksionallik xilma-xilligining cheki yo‘q. Yopiq 
formatli operatsion tizimlar bilan 
Linux
muvaffaqiyatlari va kuchini taqqoslang. 
Blokcheyn texnologiyalari havfsizlikni ham ta’minlaydi. Sizning hayotingiz siz 
istagan darajada maxfiy bo‘ladi. Hech qanday ijtimoiy tarmoq sizning 
axborotingizni sizning ruxsatingizsiz kimgadir sota olmaydi yoki uning chiqib 
ketishiga yo‘l qo‘yishi mumkin emas. Agar siz totalitar davlatda dissident 
bo‘lsangiz, sizning tarmoqda yozayotgan yoki o‘qiyotgan narsalaringizni hech kim 
kuzata olmaydi. Siz o‘z axborotingizga ega ekanligingiz sababli, e’tiboringiz va 
harakatlaringiz bilan birga uni monetizatsiya qilishingiz ham mumkin bo’ladi. 
Kompaniyalar ham o‘z xodimlarinng bunday platformalardan biznes uchun 
foydalanishini rag‘batlantirishi lozim. Qimmatli kadrlarni jalb qilish uchun 
kompaniya xodimlarning shaxsiy ma’lumotlari va havfsizlikka hurmatini va 
korporativ odob-axloqni namoyish etishi lozim. Yana ham muhimi, tarmoq 
tuzilmasiga ega bo‘lish va tashqaridan mutaxassislar jalb qilish bilan birga, har bir 
firma hamkorlar ularga ishonadigan bir nechta korxonalar birgalikda ishlashi 
uchun platformalar taklif qilishi ham mumkin. Bularni qanday tarzda amalga 
oshishini esa albatta barcha narsaga qodir bo’lgan vaqt ko‘rsatadi. Umuman, 

---

134 
tarmoq 
tuzilmasiga 
ega bo‘lgan ochiq kompaniyalar innovatsiyalarni 
rag‘batlantirish hamda aksiyadorlar, mijozlar va butun jamiyat uchun sifatli boylik 
yaratish imkoniyatlaridan foydalanish uchun katta va radikal salohiyatga ega 
bo‘ladi. Texnologiya bozordagi harajatlarni pasaytirishda davom etadi, bas 
shunday ekan, korporatsiya doirasida kamida faqat dasturiy ta’minot va kapital 
qolishini tasavvur qilish mumkin. Birinchidan, «qidirish» harajatlari pasayishda 
davom etadi, yangi agentlar mavjud yoki qachonlardir mavjud bo‘lgan barcha 
tijorat axborotlarini