O’zbekiston respublikasi davlat statistika qo’mitasi kadrlar malakasini oshirish va statistik tadqiqotlar instituti

Linux
tarafdoriga aylandi va 
Linux
hamjamiyatiga yuzlab million 
dollar turadigan dasturiy ta’minot hadya qildi. Natijada, IBM o‘z tizimlarini ishlab 
chiqish uchun yiliga 900 million dollar tejab qoldi, hamda dasturiy ta’minot va 
hizmatlar ko‘p milliardlik biznesini yo‘lga qo‘ygan platforma yaratdi. Blokcheyn 
texnologiyasi qatnashchilarga hamjamiyatga samarali hissa qo‘shish uchun rasmiy 
nufuz tizimi ishlab chiqish imkonini beradi. Odobsiz xulq-atvorga to‘sqinlik qilish 
uchun qatnashchilardan umumiy fondga kichik miqdorda kirish badali talab 
qilinishi mumkin. Badal miqdori jamiyat faoliyati qo‘shilgan hissadan kelib chiqib, 
o‘sishi yoki kamayishi mumkin. Korporativ hamjamiyatlarda qatnashchilarular 
yaratadigan qiymatda ishtirok etishi va qo‘shgan hissasi uchun to‘lov olishi 
mumkin, smart-shartnomalar esa bunda tranzaksiya harajatlarini pasaytiradi va 
firma chegaralarini ochadi. Umuman olganda,birgalikda bir rangdagi ishlab 
chiqarish hamjamiyat qiymat yaratish va yangi tarmoq modellari markazidan o‘rin 
topadi. Aksariyat tarmoqlarda innovatsiya yakuniy mahsulot yaratish uchun 
muntazam birlashadigan intellektual mulk va yirik mutaxassislar fondi hamda 
korporativ va xususiy qatnashchilar tarmoqlariga tobora ko‘proq bog‘liq 
bo‘lmoqda. IBM 
Linux
ni qo‘llab-quvvatlagani kabi, firmalar birgalikda yoki 
jamoaviy mehnat bilan qiymat yaratish uchun ochiq boshlang‘ich kod tashkil 
qiladigan tarmoqlarga ham kirishlari mumkin. 
Internetning birinchi avlodida ko‘plab intellektual mulk yaratuvchilaro’z 
ishlari uchuntegishli mukofotlar olmaganlar. Musiqachilar va dramaturglar, 
jurnalistlar va fotograflar, rassomlar, modelerlar, olimlar, me’morlar, muhandislar, 
ovoz yozish kompaniyalari, nashriyotlar, galereyalar, kinostudiyalar ko’pchilik 
hollarda 
universitetlar va yirik korporatsiyalarga bog‘langan bo‘lib, 
ularmualliflardan intellektual mulk huquqlarini o‘zining intellektual mulkida 
tobora kichik qiymat ulushi evaziga o‘z huquqlarini berishni talab qilgan. 

---

127 
Blokcheyn texnologiyasiintellektual mulkyaratuvchilarga uning uchun qiymat 
olishga imkon beradigan yangi platforma taklif qiladi. Haqiqiylik, holat va mulk 
sertifikatlarini o‘z ichiga oladigan san’at asarlari raqamli reestrini tasavvur qiling. 
Ascribe 
yangi startapi rassomlarga mustaqil ravishda raqamli asarlarni tarmoqqa 
yuklash, yakuniy versiyani qayd etish va ularni shu tariqa uzatishga imkon 
beradiki, ular bitkoin kabi bir to‘plamdan boshqasiga o‘tib turadi. Bu shubhasiz, 
mualliflik huquqlari uchun ulkan o‘sishdir. Yangi texnologiya intellektual 
mulkuchun tegishli bo‘lgan muammoni raqamli huquqlarni boshqarishning mavjud 
tizimlaridan foydalangan holda yaxshiroq hal qilishga imkon beradi va natijada 
rassomintellektual mulkini qaerda va qachon e’lon qilishni o‘zi hal qilishi mumkin 
bo‘ladi. Blokcheyn asosidagi ishonch protokoli shirkatlar – umumiy maqsadlarni 
ko‘zlaydigan qatnashchilar jamoasi tomonidan tashkil qilinadigan va nazorat 
qilinadigan mustaqil uyushmalar tashkil bo’lishiga turtki beradi. «