O’zbekiston respublikasi davlat statistika qo’mitasi kadrlar malakasini oshirish va statistik tadqiqotlar instituti

Vositachilik modeli
(
Brokerage Model
) – bu modelni ish faoliyatidan qat’i-
nazar vositachi kompaniyalar ishatadilar. Masalan, internet auktsionlar (
e-
auction, Auction Broker
), tarmoqli va mustaqil elektron birjalar (
e-exchange, 
Market-place exchange
), to’lov tizimlari (
Transaction Broker
), aggregator-
kompaniyalar, distribyuterlar (
Distributor
), ma’lumot axtaruv tizimlari (
Search 

---

413 
agent
), virtual mo’llar (
cybermall, e-mall, Virtual Marketplace
) va 
metavositachilar 
(
Metamediary
). 
Bularga 
misol 
sifatida 
quyidagi 
kompaniyalarni keltirishimiz mumkin: 
eBay, PayPal, GettTaxi, booking.com, 
Merchant Services at Amazon,CarsDirect, Priseline.com
. 
2.
Reklama modeli (
Advertising Model
) – 
bunday modellar orasida 
reklamadan 
daromad olish modeli 
eng ommabop hisoblanadi. Internetda banner 
reklamasidan, kontekst reklamadan, videoreklamadan, animatsion reklamadan, 
rolilardan, suzib chiqadigan reklama va Pop-up reklama turlaridan yaxshi 
daromad qilish mumkin. Reklama modellarini turli sohalardagi kompaniyalar 
qo’llaydilar, ammo uning bir qancha shartlari ham mavjud, shu jumladan, eng 
asosiysi trafik yuqori bo’lishi kerak. Shuning uchun bu modeldan internet-
portallar, e’lon doskalari (
Classifields
), qidiruv tizimlari (
Search Agents
), 
ijtimoiy tarmoqlar (
Social Networking Services
) kabilar foydalanadilar. Misol 
sifatida