O`zbekiston respublikasi davlat soliq qo`mitasi soliq akademiyasi m. I. Kutbitdinova «institutsional iqtisodiyot»

2.1-rasm. Jamiyatnig institutsional matritsasi
Institutlar jamiyatning uning tarixiy barqarorligini va ijtimoiy yaxlitlikning
takror shakllanishini ta’minlovchi o`ziga xos tuzilishini (qobirg`asini) hosil qiladi.
Institutsional matritsa chizma ko`rinishida jamiyatda teng ahamiyatli mavqeni
egallab turgan yagona uchta: siyosiy, iqtisodiy va huquqiy sohalarni birlashtiruvchi
ijtimoiy shakl sifatida namoyon etilgan (2.1-rasm). Asosiy matritsalar [30]
S.Kirdinaning “Institutsional matritsalar va Rossiyaning rivojlanishi” kitobidan
olingan. Biroq ularga ayrim o`zgartirishlar kiritilgan, xususan siyosiy va
mafkuraviy sohalar birlashtirilgan, chunki jamiyatda mafkura ko`p jihatdan
boshqaruvchi siyosatchilarga bog`liq bo`lib, ular faoliyatining natijalaridan biri
hisoblanadi. Matritsada ijtimoiy soha alohida ajratilgan va institutsional tizimni
shakllantirishda u katta rol o`ynaydi.
Matritsalarning asosiy va qo`shimcha institutlarning muayyan to`plami bilan
tavsiflanuvchi ikkita xili mavjud – g`arbiy (bozor, demokratik) va sharqiy
(buyruqbozlik, diktatura yoki despotiya) matritsalar.