O’zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalar universiteti qarshi filiali

Har qanday ikkita terminalli chiziqli kontaktlarning zanglashiga olib keladigan oqim manbai (IN) va parallel qarshilik (R.N). Norton munosib davri faqat terminalda ekvivalentligini ta'minlaganligini ta'kidlash muhimdir. Shubhasiz, ichki tuzilish va shuning uchun original devredeki va uning Norton ekvivalenti xususiyatlari juda farq qiladi.
Tasavvur qilish uchun keling, quyidagi sxema uchun Nortonning ekvivalent sxemasini topaylik.

TINA hal etish Norton parametrlarini hisoblash uchun zarur bo'lgan bosqichlarni aks ettiradi:

Albatta, parametrlarni oldingi boblarda tasvirlangan ketma-ket parallel davr qoidalari bilan osonlik bilan hisoblash mumkin:
RN = R2 + R2 = 4 ohm.
Qisqa tutashuv oqimi (manba tiklanganidan keyin) joriy bo'linish yordamida hisoblanishi mumkin:

Olingan Norton munosib davri:

Elektr zanjirlarni hisoblash usullari.
Reja :
l.Kirxgof qonunlarini bevosita so'llash usuli 2.Kontur toklari usuli
Elektr zanjirlarini hisoblashdagi asosiy vazifa tokning
zanjir tarmotslarida shunday

taqsimlanganligini anitqlashdir. Bu vazifa elektr zanjiri uchun asosiy bulgan Om va Kirxgof

qonunlaridan foydalanib hal etiladi. Murakkab elektr zanjirlarining ishlashini tahlil silish va hisoblash uchun Kirxgofning ikkala sonuniga asoslangan bir nechta usullar ishlab kiritilgan.

Ammo konkret sharoitda berilgan elektr zankiri sxemasidagi elementlarning joyla- siljishga

(konfiguratsiyasi) ko'ra va masalada so'yilgan sharoit- larga binoan uni saysi usul bilan yechish

samarali bo'lsa, o'sha usuldan foydalanish tavsiya etiladi. quyida elektr zanjirlarini

hisoblashning amalda keng tartsalgan usullari bilan tanishib chitsamiz.

2. 
   Kirxgof- ning birinchi va ikkinchi qonunlaridan foydalanib, har qanday murakkablikdagi
   

tariotslangan elektr zanjiri uchun kerakli tenglamalarni tuzgandan so'ng ularni birgalikda yechib, zarur kattaliklarni (ma<="" i="">

Kirxgof qonunlariga asos- lanib tenglamalar tuzishdan avval suyidagi tartib va soida- larga rioya silish lozim:
1.
Berilgan elektr zanjiri sxemasini iloji boricha sod- dalash girish.
2

oerilgan elektr zanjiri sxemasini mustatsil kongur- larga ajratish.

2. 
   Sxemada avvaldan
   

berilgan EYUK. kuchlanish va toklarning hamda avvaldan noma'lum bo'lgan toklarning ixtiyoriy shartli muskat yo'nalishini ko'rsatish (tanlash).

Sxemadagi har bir berk kongurni aylanib

chitsishning ixtiyoriy yo'nalishini ko'rsatish (tanlangan yo'nalish bo'yicha tuzilgan tenglamalar

o'zaro boglits bo'lmasin).

Kirxgofning birinchi sonuni bo'yicha p — 1 (p — sxemadagi tugunlar soni) hol uchun toklar tenglamasini tuzish, aks holda oxirgi tugun uchun tuzilgan tenglama avvalgilari- ga bog'liq bo'lib qoladi.
Kirxgofning ikkinchi qonuniga ko'ra (o'zaro bog'liq bulmagan) K — (p — 1) yetishmovchi tenglamalarni tuzish [ K — noma'lum toklar soni).
Kirxgof qonunlari bo'yicha tuzilgan tenglamalar csoni sxemadagi tarmoklar soniga teng bo'lishi

kerak. Misol tariqasida rasmda kursatilgan elektr zanjirdagi toklarni aniqlaylik (EYUK va qarshiliklar ma'lum, deb faraz qilamiz). Berilgan

boshlang'ich sxemani , a

soddalashtir- gandan so'ng b dagi sxema hosil bo'ladi.