O'zbеkiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi

O'ZBЕKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI

RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI

MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKЕNT

AXBOROT TЕXNOLOGIYALARI UNIVЕRSITЕTI

Farg`ona Filiali

Laboratoriya ishi bo`yicha

HISOBOT

620-19 gruh talabasi

Bajardi: Tursunaliyev Erkinjon

4 - LABORATORIYA ISHI

Mavzu: Ma’lumotlarni tanlash va ular ustida amallar

Ishdan maqsad: Talabalarda DML komandalaridan foydalanish va shu orqali relyatsion MB da ishlash ko‘nikmasini hosil qilish.

Masalaning qo’yilishi: Avvalgi laboratoriya mashg‘ulotida yaratilgan Go’zaliik saloni MB ustida amallar bajarish.

Uslubiy ko`rsatmalar:Ma‘lumotlar bazasiga axborotlar qo'shish, yangilash, o'chirish va chiqarib tashlash imkonini beradi, odatda ma‘lumotlami boshqarish tili (DML – Data Manipulation Language) yordamida amalga oshiriladi. Barcha ma‘lumotlarning markazlashtirilgan saqlanishi mavjudligi va ulaming tavsifi ba‘zan so'rovlar tili (querylanguage) deb ataluvchi so'rovlarda tashkil etilgan umumiy uskunasi sifatida DML tilidan foydalanish imkonini beradi. So'rovlar tilining mavjudligi o'ziga xos faylli tizimlarni cheklanishlardan yo'qotish imkoniyatini beradi, unda foydalanuvchilarning fiksirlangan so'rovlar to'plami ustida ish olib borishlari yoki dasturiy ta‘minotni boshqarishda ko'proq murakkab muammolar uchun doimiy ravishda yaratilayotgan dasturlar sonining oshishi nazarda tutiladi.

DML tilining ikki xil turi mavjud - protsedurali va protsedurali bo'lmagan tillar. Ular bir-biridan ma‘lumotlardan ko'chirma olish usullari bilan farqlanadi. Ular o'rtasidagi asosiy farq, protsedurali tillar odatda MB da ketma-ket ravishda axborotlarni qayta ishlaydi, protsedurali bo'lmagan tillar butun yozuvlar to'plamiga birdan operatsiyaga kirishadi.

DML tili so‟rovlari:

SELECT – Amal bajaradigan jadvalimizni tanlash, ekranga chiqarish komandasi. Sintaksisi esa quyidagicha:

SELECT *FROM // jadvalni to’liq chiqarish

SELECT FROM // jadval ustunlarini chiqarish 22

INSERT – SQL da barcha satrlar ushbu buyruq yordamida kiritiladi. Sintaksisi esa quyidagicha:

INSERT INTO VALUES (“ustun_info”, “ustun_info”, … ); DELETE – satrlarni jadvaldan o‘chirish buyrug‘i.

Sintaksisi esa quyidagicha:

DELETE FROM WHERE qidiruv_sharti; UPDATE – Maydon qiymatlarini o‘zgartirish buyrug‘i. Sintaksisi esa 2 hil:

UPDATE SET column=expression; UPDATE SET column=expression WHERE qidiruv_sharti;

Ishni bajarish tartibi

Avvalo 3-laboratoriya ishida tuzgan jadvallarimizni esga olamiz. Endi o‘sha jadvallarni MYSQL da yuqorida sintaksisini keltirib o‘tganimizday komandalardan foydalanib yaratamiz.

1. 
   Jadval ob‘yektlariga qiymatlar beramiz:
   

So`rov: Insert into xizmat_turi(id, sartarosh, narxi, sanasi) values(1, 75.5, ‘karaleviskiy’,‟27.11.2020‟);

Natija:

Xizmat turi jadvaliga ma‘lumotlarning kiritilishi.

2. 
   Jadvalni tanlaymiz va SELECT operatori orqali ekranga chiqaramiz.
   

So`rov: Select * from xizmat_turi;

Natija:

Oltin_rudasi jadvaliga kiritilgan ma‘lumotlarni ko‘rish.

3. 
   MB ga yangi jadval qo‘shamiz va UPDATEdan foydalanib maydonga qiymat beramiz.
   

So`rov: Alter table xizmat_turi add chegirma varchar(20); Update xizmat_turi set chegirma=‟turk brend mchj‟ where id=1;

Natija:
Xizmat turi jadvalida UPDATE operatori orqali mavjud ma‘lumotni o`zgartirish.

4. 
   DROP operatori orqali jadvalni o‘chiramiz:
   

So`rov: drop table xizmat turi;

Jadval o’chirildi

Nazorat savollariga javoblar: 1.SELECT* FROM ‘ xodimlar’ xodimlar_ID;

3. INSERT – SQL da barcha satrlar ushbu buyruq yordamida kiritiladi. Sintaksisi esa quyidagicha:

INSERT INTO VALUES (“ustun_info”, “ustun_info”, … );

5. UPDATE – Maydon qiymatlarini o‘zgartirish buyrug‘i. Sintaksisi esa 2 hil:

UPDATE SET column=expression;

UPDATE SET column=expression WHERE qidiruv_sharti;