O‘zbekiston Respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarni

Amaliy qism

1-rasm. Arduino muhutining ishchi oynasi

2-rasm. Arduino muhutiga birinchi sodda dastur kodi
Arduino muhutiga dasturni yozganimizda keyin dasturni to’g’ri yoki noto’g’riligini tekshirish uchun dasturni ishga tushurib ko’ramiz, dasturni ishga tushirilgan holati quyidagi rasmda ko’rsatilgan.

3-rasm. Dasturni ishga tushurish
Dastur ko’di to’g’ri yozilganligiga ishonch hosil qilgach uning HEX. fayli joylashgan joyni oynaning quyi qismidan aniqlab olinadi (4-rasm).

4-rasm. Dasturning HEX fayliga yo’l
Laboratoriya ishini bajarishda tizimni loyihalashtirish uchun Proteus muhitidan foydalaniladi. Proteus muhitining dastlabki ishchi oynasi quyidagicha ko’rinishga ega.

5-rasm. Proteus muhitining ishchi oynasi
Proteus muhutining ishga tushurish va yangi project yaratish uchun New Project tugmasini bosiladi va quyidagi oyna ochiladi.

6-rasm. Yangi projectga nom beriladi va uni saqlash joyi ko’rsatiladi

7-rasm.Proteus muhuti ishchi maydoni

Proteus muhiti ishga tushirilgandan keyin loyiha uchun kerakli qurulmalarni yig’ish amalga oshiriladi

8-rasm. Qidiruv maydoni

9-rasm. Loyiha uchun zarur elementlar jamlanmasi

Barcha elementlar yig’ilgandan so’ng ularni bir birlariga ulab yopiq zanjir hosil qilinadi. Tizim ishlashi uchun Arduinoda yozilgan dasturning HEX fayliga yo’l ko’rsatiladi.

10-rasm. Dastur HEX fayliga yo’lni ko’rsatish maydoni

11-rasm. Tizimning to’liq ishchi holati

Dastur kodi

int ledPin1 = 4;

int ledPin2 = 6;
int ledPin3 = 7;
void setup()
{
pinMode(ledPin1, OUTPUT);
pinMode(ledPin2, OUTPUT);
pinMode(ledPin3, OUTPUT);
// ish rejimini belgilaydi - chiqish
}
void loop()
{
digitalWrite(ledPin1, HIGH); // LEDni yoqish
delay(500); // 100 soniya kutish
digitalWrite(ledPin1, LOW); // LEDni o’chirish

digitalWrite(ledPin2, HIGH); // LEDni yoqish

delay(500); // 100 soniya kutish
digitalWrite(ledPin2, LOW); // LEDni o’chirish

digitalWrite(ledPin3, HIGH); // LEDni yoqish

delay(500); // 100 soniya kutish
digitalWrite(ledPin3, LOW);
// 100 soniya kutish
}

Ushbu laboratoriya ishida tugmaning tuzilishi haqida biroz malumot berib o’tamiz. Uning ishlash prinsipi xuddi uyingizdagi chiroqni o’chirib yoquvchi выключатель dak ishlaydi. Maktab darsliklarida esa kalit ham deb ataladi. Tugmaning vazifasi quvvatni uzush yoki ulashdan iborat bo’lib, arduino uchun maxsus kichik hajmdagilari mavjud.

1- rasm/ Tugmaning ishlash prinsipi
LED haqida ham malumot bersam, bu o’zidan yorug’lik taratuvchi qurilma. LED da diod xususiyati ham mavjud, uning xususiyati shundan imorat-ki quvvatni faqat bir tomonga o’tkazadi. Cho’g’lanma lampalarga o’xshab quvvat 1 yoki 0 ishorali quvvatni tanlamaydi emas. Faqatgina "+" va "-" ishorali quvvatlarda ishga tushadi. LED ning ham arduino uchun maxsus turlari mavjud. LED arduinoning quvvatiga bardosh bera olishi uchun qarshilik ham ishlatamiz. LEDning qaysi tomoni musbat quvvatligini farqlash uchun uning simining uzunligiga yoki to’gri yoki qiyshiqligiga qaraymiz, uzun yoki qiyshiq tomon musbat hisoblanadi. 

2- rasm. LED ko’rinishi