SQL operatorlari orqali quyidagi vazifalarni bajarish mumkin: Ma'lumotlarni so'rov orqali olish.
Jadvalning qatorlariga ma'lumot qo'shish, qatorlarini o'chirish va yangilash.
Ob'ektlarni yaratish, o'zgartirish va o'chirish.
Ma'lumotlar bazasi va ob'ektlarga ruxsatlarni o'rnatish.
Ma'lumotlar bazasi foydalanuvchilarini hosil qilish va baza xafsizligini ta'minlash.
Afzalliklari va kamchiliklari
Ma'lumotlar bazasi tizimlari nazariyasini ishlab chiqish jarayonida "ma'lumotlar modeli" atamasi boshqacha ma'noga ega edi. Alohida tushunchalarning mohiyatini chuqurroq tushunish uchun ma'lumotlar bazalari evolyutsiyasi kontekstida ushbu kontseptsiyadan foydalanishning ba'zi xususiyatlarini ko'rib chiqaylik.
11.1. "Ma'lumotlar modeli" tushunchasi haqida
Dastlab ma'lumotlar modeli tushunchasi ma'lum bir ma'lumotlar bazasidagi ma'lumotlar strukturasining sinonimi sifatida ishlatilgan. Strukturaviy talqin model tushunchasining unda belgilangan munosabatlarga ega to'plam sifatidagi matematik ta'rifiga to'liq mos edi. Ammo shuni ta'kidlash kerakki, bu holda modellashtirish ob'ekti umumiy ma'lumotlar emas, balki ma'lum bir ma'lumotlar bazasi hisoblanadi. Ko'p bosqichli DBMS arxitekturasi g'oyalari asosida yangi arxitektura yondashuvlarini ishlab chiqish endi ma'lum bir ma'lumotlar bazasining ko'rinishlarini ko'rsatishni hisobga olish etarli emasligini ko'rsatdi. Meta-darajada ma'lum bir ma'lumotlar bazasida ma'lumotlar bazalarining barcha turdagi ruxsat etilgan ko'rinishlari to'plami bilan yoki shunga o'xshash ularni aniqlash uchun ishlatiladigan vositalar bilan ishlashga imkon beradigan yechim talab qilindi. Shu munosabat bilan, simulyatsiya natijasini emas, balki vositani bildiradigan va shuning uchun ma'lum bir sinfning turli xil ma'lumotlar bazalariga mos keladigan atamaga ehtiyoj paydo bo'ldi. Bular. ma'lumotlar bazasini modellashtirish vositasi nafaqat ma'lumotlarni tizimlashtirish vositalarini, balki ma'lumotlarni manipulyatsiya qilish vositalarini ham o'z ichiga olishi kerak. Shu sababli, instrumental ma'noda ma'lumotlar modeli algebraik tizim - barcha mumkin bo'lgan ruxsat etilgan ma'lumotlar turlari, shuningdek ular bo'yicha aniqlangan munosabatlar va operatsiyalar to'plami sifatida tushunila boshlandi. Keyinchalik, bu kontseptsiya ma'lumotlarga qo'yilishi mumkin bo'lgan yaxlitlik cheklovlarini ham o'z ichiga boshladi. Natijada ko'p darajali DBMS va tizimlarda ma'lumotlarni ko'rsatish muammosi paydo bo'ldi tarqatilgan ma'lumotlar bazalari ma'lumotlar ma'lumotlar modellari uchun xaritalash muammosi sifatida ko'rib chiqildi.
Shuni ta'kidlash kerakki, ma'lumotlar bazasini ishlab chiquvchilar va foydalanuvchilari uchun unda amalga oshirilgan ma'lumotlar modelining aniq ta'rifi aslida ma'lumotlarni aniqlash va ma'lumotlarni manipulyatsiya qilish uchun til vositasidir. Shuning uchun, bunday tilni ma'lumotlar bazasi sxemasi (modellash natijasi) bilan aniqlash noo'rin - bu tilda o'ziga xos spetsifikatsiya.
70-yillarning o'rtalaridan boshlab, o'sha paytda taklif qilingan mavhum turlar kontseptsiyasi ta'siri ostida, dasturlash tillarida ma'lumotlar turi tushunchasi nafaqat strukturaviy xususiyatlar, balki xatti-harakatlar elementlari ham o'zgara boshladi. (ma'lumotlar o'zgarishi) unga kiritila boshlandi. Kelajakda bu zamonaviy ob'ekt modellari asoslanadigan ob'ekt tushunchasini shakllantirish uchun asos bo'lib xizmat qildi.
Shu munosabat bilan taklif qilingan yangi yondashuv unda ma'lumotlar modeli tip tizimi sifatida ko'rib chiqiladi. Ushbu yondashuv ma'lumotlar bazalari va dasturlash tillarini integratsiya qilish uchun tabiiy imkoniyatlarni taqdim etdi, ma'lumotlar bazasini dasturlash deb ataladigan tizimlarni yaratish bilan bog'liq yo'nalishning shakllanishiga yordam berdi. Ma'lumotlar modelini tip tizimi sifatida ko'rib chiqish nafaqat mavjud keng tarqalgan modellar, balki tobora ko'proq ta'sir o'tkazayotgan ob'ekt modellari bilan ham mos keladi.
Shunday qilib, ma'lumotlar modeli modeldir mantiq darajasi ma'lumotlar bazasi dizayni. Buni uchta komponentning kombinatsiyasi sifatida ko'rish mumkin(2-slayd):
1. Strukturaviy komponent, ya'ni. ma'lumotlar bazasini yaratish mumkin bo'lgan qoidalar to'plami.
2. Ma'lumotlar bilan ruxsat etilgan operatsiyalar turlarini aniqlaydigan boshqaruv komponenti (bu ma'lumotlarni yangilash va olish operatsiyalarini, shuningdek ma'lumotlar bazasi strukturasini o'zgartirish operatsiyalarini o'z ichiga oladi).
3. Amaldagi ma'lumotlarning to'g'riligini ta'minlash uchun (ixtiyoriy) ma'lumotlar yaxlitligi cheklovlarini qo'llab-quvvatlash.
Strukturaviy komponent nuqtai nazaridan modellar yozuvlar asosida ajralib turadi. Yozuvga asoslangan modelda ma'lumotlar strukturasi bir necha turdagi fic yozuvlarning birikmasidir formatlangan format. Har bir yozuv turi belgilangan maydonlar sonini belgilaydi, ularning har biri belgilangan tekis uzunlik.
Yozuvga asoslangan mantiqiy ma'lumotlar modellarining uchta asosiy turi mavjud
- aloqador ma'lumotlar modeli ( relyatsion ma'lumotlar modeli);
- tarmoq ma'lumotlar modeli;
- ierarxik ma'lumotlar modeli ( ierarxik ma'lumotlar modeli).
Ma'lumotlarning ierarxik va tarmoq modellari relyatsion ma'lumotlar modelidan deyarli o'n yil oldin yaratilgan, shuning uchun ularning tushunchalar bilan aloqasi.an'anaviy fayllar bilan ishlash yanada aniq.
