O’zbekiston Respublikasi Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi Muhammad Al-Xorazmiy nomidagi Toshkent Axborot Texnologiyalari

O’zbekiston Respublikasi Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi Muhammad Al-Xorazmiy nomidagi Toshkent Axborot Texnologiyalari Universiteti Nukus filiali Telekommunikatsiya texnologiyalari va Kasbiy ta’lim fakulteti Kasb taʼlimi 102-20 oʻzb guruh yoʻnalishining 3-kurs talabasi Saparniyazova Banuning Latexga kirish fanidan Mustaqil ishi           Bajardi: B. Saparniyazova Qabul qildi: Sh. Shanazarova  

Mavzu: Hujjatni qismlarga bo’lish

• Mavzu: Hujjatni qismlarga bo’lish
• Reja:
• 1. Asl fayl
• 2.Maxsus belgilar
• 3.Parametrlar
• 4.Uzunlik birliklari

Asl fayl

Asl fayl

• LATEX tizimi uchun tex kengaytmasiga ega bo'lgan asl faylda maxsus belgilar va matnni formatlash buyruqlari bilan birga hujjatning o'zi ham mavjud. Ushbu faylni har qanday matn muharriri bilan yaratish mumlin, shu jumladan TeXworks bilan , MiKTeX bilan erkin tarqatiladigan.
• Matnli fayl shriftli ajratishni , sahifani bo’lishni, o’tkazishlarni (TEX ularni o'zi bajaradi) va hokazolarni o'z ichiga olmaydi. So'zlar bir-biridan bo'shliqlar bilan ajraladi, qo’shni abzatslar- bo’sh satrlar bilan bunda Tex qancha satrlar yoki bo’shliqlar turganini ajratmaydi.

Maxsus belgilar

• Maxsus belgilar
• Asl matndagi ko’pchilik belgilar to'g'ridan-to'g'ri nimalar chop etilishini ko'rsatadi.
• Keyingi 10 ta belgi: {} $ & #% _ ^ ~ \maxsus maqomga ega.

Dastlabki yettitasiga mos keladigan belgilarning bosma tasvirini mos keladigan belgi oldiga \ belgisini qo'yish orqali asl matnida bo'sh joy qoldirmasdan olish mumkin (ingliz tilida "teskari chiziq" deb nomlanadi). Quyida misol keltirilgan:

asl matnining parchasi:	LATEX-da kompilyatsiya qilinganidan keyin:
5 \% , \$ 200.	5 % , $ 210.

Belgi	Ifodasi:
%	izoh belgisi - bu satrda joylashgan barcha belgilar TEX tomonidan hisobga olinmaydi (shu jumladan% o'zi ham)
{}	asl faylidagi guruhlarni cheklaydi
$	matematik formulalarni cheklaydi
_, ^, \, <, >, |	matematik iboralarni yozishda foydalaniladi
\	barcha TEX buyruqlari shu belgidan boshlanadi

Parametrlar

• Parametrlar
• TEX matnni qayta ishlashning har bir lahzasida har xil parametrlarning qiymatlarini hisobga oladi, masalan, abzats indentatsiyasi miqdori, sahifa kengligi va balandligi, qo'shni paragraflar orasidagi vertikal masofa va boshqalar.
• TEX parametrlari buyruqlar bilan bir xil tarzda belgilanadi: \ ("teskari burish") bilan keyin harflar ketma-ketligi yoki bitta harf bo'lmagan. Parametrni o'zgartirish uchun siz uning belgisini yozishingiz kerak, so'ngra teng belgidan so'ng, biz ushbu parametrga "belgilaydigan" qiymat: \ parameter_name = qiymat.
• Masalan, TEX-dagi \ parindent, abzats chizig'i miqdorini bildiradi; ikki santimetr chuqurlik qilish uchun quyidagicha yozishingiz mumkin: \ parindent = 2cm.
• Ushbu o'zgartirish hujjat guruhlaridan birining tanasida ko'rsatilgan bo'lsa, joriy guruhga taalluqlidir, ammo preambulada ko'rsatilgan bo'lsa, butun hujjat uchun qo'llanilishi mumkin.
• Parametrlarni o'zgartirish uchun quyidagi ikkita buyruqdan ham foydalanishingiz mumkin: \ setlength {parameter} {uzunlik} \ addtol uzunlik {parametr}} uzunlik Birinchi buyruq parametrni uzunlikka, ikkinchisi parametrga uzunlikni qo'shadi. Masalan, chiziqni 1 sm ga oshirish uchun siz quyidagi buyruqni bajarishingiz kerak: \ addtolength {\ parindent} {1cm}.

pt	buyum ≈ 0,35 mm
pc	tepalik = 12pt
mm	millimetr
cm	santimetr = 10 mm
in	dyuym = 25,4 mm
dd	Didot nuqtasi. 1.07pt
cc	tsitseron =12dd

Uzunlik birliklari
Parametrning maqsadiga qarab, o'lchov birligini ko'rsatadigan raqam yoki raqam bo'lishi mumkin, ularning ba'zilari quyidagi jadvalda keltirilgan: