O‘zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti kafedra Axborot texnologiyalari Fan Ma`lumotlar bazasi laboratoriya ishi №4

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI

Kafedra Axborot texnologiyalari


Fan Ma`lumotlar bazasi

LABORATORIYA ISHI № 4
Mavzu: Ma`lumotlarni tanlash va ular ustida amallar
(Kutubxona ma`lumotlar bazasi)
Variant № 1
Gurux: Ki20-01
Talaba : Abdimalikov Umidjon
O`qituvchi : Abduvoitov Akmal


4 - LABORATORIYA ISHI


Mavzu: Ma`lumotlarni tanlash va ular ustida amallar
(Kutubxona ma`lumotlar bazasi)
Ishdan maqsad: Talabalarda DML komandalaridan foydalanish va shu orqali relyatsion MB da ishlash ko‘nikmasini hosil qilish.
Masalaning qo‟yilishi: Avvalgi laboratoriya mashg‘ulotida yaratilgan futbol klubining MB ustida amallar bajarish.
Uslubiy ko`rsatmalar:Ma‘lumotlar bazasiga axborotlar qo'shish, yangilash, o'chirish va chiqarib tashlash imkonini beradi, odatda ma‘lumotlami boshqarish tili (DML – Data Manipulation Language) yordamida amalga oshiriladi. Barcha ma‘lumotlarning markazlashtirilgan saqlanishi mavjudligi va ulaming tavsifi ba‘zan so'rovlar tili (querylanguage) deb ataluvchi so'rovlarda tashkil etilgan umumiy uskunasi sifatida DML tilidan foydalanish imkonini beradi. So'rovlar tilining mavjudligi o'ziga xos faylli tizimlarni cheklanishlardan yo'qotish imkoniyatini beradi, unda foydalanuvchilarning fiksirlangan so'rovlar to'plami ustida ish olib borishlari yoki dasturiy ta‘minotni boshqarishda ko'proq murakkab muammolar uchun doimiy ravishda yaratilayotgan dasturlar sonining oshishi nazarda tutiladi.
DML tilining ikki xil turi mavjud - protsedurali va protsedurali bo'lmagan tillar. Ular bir-biridan ma‘lumotlardan ko'chirma olish usullari bilan farqlanadi. Ular o'rtasidagi asosiy farq, protsedurali tillar odatda MB da ketma-ket ravishda axborotlarni qayta ishlaydi, protsedurali bo'lmagan tillar butun yozuvlar to'plamiga birdan operatsiyaga kirishadi.
DML tili so‟rovlari:
SELECT – Amal bajaradigan jadvalimizni tanlash, ekranga chiqarish komandasi.
Sintaksisi esa quyidagicha:
SELECT *FROM // jadvalni to’liq chiqarish
SELECT FROM // jadval ustunlarini chiqarish 22

INSERT – SQL da barcha satrlar ushbu buyruq yordamida kiritiladi.

Sintaksisi esa quyidagicha:
INSERT INTO VALUES (“ustun_info”, “ustun_info”, … );
DELETE – satrlarni jadvaldan o‘chirish buyrug‘i.
Sintaksisi esa quyidagicha:
DELETE FROM WHERE qidiruv_sharti;
UPDATE – Maydon qiymatlarini o‘zgartirish buyrug‘i.
Sintaksisi esa 2 hil:
UPDATE SET column=expression;
UPDATE SET column=expression
WHERE qidiruv_sharti;


Ishni bajarish tartibi
Avvalo 3-laboratoriya ishida tuzgan jadvallarimizni esga olamiz. Endi o‘sha jadvallarni MYSQL da yuqorida sintaksisini keltirib o‘tganimizday komandalardan foydalanib yaratamiz.
1.Jadval ob‘yektlariga qiymatlar beramiz:
1.Jadval ob`yektlariga qiymat beramiz.
Sorov: INSERT INTO adabiyott ( id, kitob, summasi, sotilgan sana)
VALUE (1, " tarix ", 40, " 11.12.2020 ");
Natija:

2. Jadvalni tanlaymiz va SELECT operatori orqali ekranga chiqaramiz.

So`rov: Select * from adabiyott;
Natija:

3.MB ga yangi jadval qo‘shamiz va UPDATEdan foydalanib maydonga qiymat beramiz.

Sorov : ALTER TABLE adabiyott ADD chegirma VARCHAR (20);
UPDATE adabiyott SET chegirma = " vodiy_market " WHERE id=1;
SELECT * FROM adabiyott;
Natija:

4. DROP operatori orqali jadvalni o‘chiramiz:
So`rov: drop table adabiyott ;
Natija;



Jadval o`chirildi.