O‘zbеkiston rеspublikasi axborot tеxnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkеnt axborot tеxnologiyalari univеrsitеti samarqand filiali

Attributes bo’limiga o’tamiz va Add tugmasi yordamida 12 ta atribut qo’shamiz.

Rasm 20.8.
Edit tugmasi yordamida Attribute Properties oynasini ochamiz va atributning xususiyatla­rini beramiz. Atributga TN deb nom beramiz, turini Integer deb tanlaymiz va OK tugmasini bosamiz.
 

Rasm 20.9.
Keyingi atribut Ismi, turi Varchar, uzunligi length 20 ta belgi va OK tugmasini bosamiz.
Rasm 20.10.
Qolgan atributlarning nomlari, turlari va uzunliklarini ham shu tariqa aniqlab chiqa­miz:

Rasm 20.11.
Atributlarni aniqlab bo’lgach, kalitlarni kiritamiz. Buning uchun Kays bo’limiga o’tib, Add tugmasi yordamida 2 ta kalit qo’shamiz:
1) TN atributi uchun a_tn birlamchi noyob kalit

Rasm 20.12.
2) pas_ser, pas_raq atributlariga tarkibli k_ps noyob kalit qo’yamiz. Buning uchun Edit tugmasini bosib pas_ser, pas_raq atributlarini ro’yhatning o’ng qismiga o’tkaza­miz va OK tugmasini bosamiz.

Rasm 20.13.

Rasm 20.14.
Umumiyjadval munosabatimiz tayyor holatga keldi:

Rasm 20.15.
Endi Fakultetlar munosabatini yaratamiz. Buning uchun Entities papkasining ustiga o’ng tugmani bosib, Add Entity buyrug’ini tanlaymiz va All Items oynasida hosil bo’lgan yangi munosabatga Fakultetlar deb nom beramiz.

Rasm 20.16.
Attributes bo’limga o’tib, atributlarni kiritamiz:

Rasm 20.17.
Keys bo’limiga o’tib, pk_fak_n kalit qo’shamiz:

Rasm 20.18.
OK tugmasini bosamiz. Fakultetlar munosabati ham tayyor.
Endi Yonalishlar munosabatini yaratamiz.

Rasm 20.19.
Attributes bo’limiga o’tib, atributlarni kiritamiz:

Rasm 20.20.
Keys bo’limiga o’tib, pk_yon_n kalit qo’shamiz:

Rasm 20.21.
OK tugmasini bosamiz.
Navbatdagi munosabat Baholar.

Rasm 20.22.
Attributes bo’limiga o’tib, atributlarni kiritamiz:

Rasm 20.23.
OK tugmasini bosamiz.
So’nggi munosabat Fanlar:

Rasm 20.24.
Attributes bo’limiga o’tib, atributlarni kiritamiz:

Rasm 20.25.
 

Rasm 20.26.
Keys bo’limiga o’tib, pk_ fan_n kalit qo’shamiz:

Rasm 20.27.
OK tugmasini bosamiz.
Xuddi shunday



Barcha munosabatlarni hosil qilib oldik. Endi bu munosabatlarni tashqi kalitlar yordamida bog’lab chiqamiz. Buning uchun Objects menyusidan Relationship buyrug’ini tanlaymiz. Avval Fakultetlar munosabatining ustida sichqonchani bosib, keyin Umumiyjadval munosabatining ustida sichqonchani bosamiz.
Hosil bo’lgan chiziqning ustida sichqonchani 2 marta bosib, tashqi kalitni xususiyatlarini o’zgartirish mumkin. Bu aloqani Magistrant-Fakultet deb nomlaymiz:
 

Rasm 20.36.
Endi yaratgan modelimizning xatosini tekshiramiz. Buning uchun Model menyusidan Verify Model… buyrug’ini tanlaymiz.


Rasm 20.37.
Ochilgan oynadagi Verify tugmasini bosamiz:

Rasm 20.38.
Pastdagi ro’yhatga e’tibor beramiz:
· Number of Errors: 0
· Number of Warnings: 0
Ya’ni xato yo’q.
Universal model tayyor bo’ldi. Endi bu tayyor model ustida ixtiyoriy ishlarni amalga oshi­rish mumkin. Biz esa, File -> Sync & Convert -> Simple Model Conversion… buyruqlar ketma-ketligini bajaramiz:

Rasm 20.39.
Quyidagi ro’yhatdan kerakli BBBT tanlab konvertasiya qilishimiz mumkin.

Rasm 20.40.
Misol tariqasida ro’yxatdan PostgreSQL 9.0 ni tanlaymiz.

Convert tugmasini bosamiz va quyidagi fizik modelni xosil qilamiz: