O‘zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari

Asosiy oqim 
Parallellashgan qism 

---

44 
bilan aloqa o`rnatgan holda bajarilishi mumkin. Bir-biri bilan aloqa o`rnatgan 
holda bajarilishi dasturning ishlab chiqarilishini murakkablashtirishi mumkin [49].
Bunday hollarda dasturchi parallel oqimlar o`rtasida ma`lumotlar uzatilishini 
rejalashtirishi, tashkil etishi va sinxronizatsiyalashi kerak bo`ladi. Parallel 
dasturlarni ishlab chiqishda parallellashtirish qismlaridagi parallel oqimlarni 
mustaqil ravishda ishlashini ta`minlash maqsadga muvofiq bo`ladi [50]. Parallel 
oqimlar o`rtasida ma`lumotlar almashishi uchun OpenMP da umumiy 
o`zgaruvchilar ishlatiladi. Umumiy o`zgaruvchilarga turli parallel oqimlardan 
murojaat qilinganda ma`lumotlarga ega bo`lishda konflikt holati yuzaga kelishi 
mumkin.Ushbu konfliktni oldini olish uchun sinxronizatsiya (synchronization) 
protsedurasidan foydalanish mumkin. Sinxronizatsiya protsedurasini bajarishga 
juda ko`p vaqt ketishini hisobga olish kerak va iloji bo`lsa ushbu protsedurani kam 
hollarda ishlatish maqsadga muvofiq bo`lar edi. Buning uchun dastur tuzishda 
ma`lumotlar strukturasini juda puxta o`ylashga to`gri keladi. 
OpenMP da ma`lumotlar modeli.
 
OpenMP da ma`lumotlar modeli hamma 
oqimlar xotira muhiti uchun umumiy va har bir oqim uchun lokal xotira qismi 
mavjud deb taxmin qilinadi [8,11,12,15]. OpenMP da parallel muhitdagi 
o`zgaruvchilar 2 turga bo`linadi: 
-
shared (umumiy, hamma oqimlar ushbu turdagi o`zgaruvchilarni ko`radi); 
-
private (lokal, har bir oqim o`zgaruvchining nusxasini o`zida ko`radi). 
Umumiy o`zgaruvchi hamma qismlar uchun har doim faqat bitta nusxada 
bo`ladi va barcha oqimlarga bitta nomda bo`ladi.Lokal o`zgaruvchilar e`lon 
qilinganda, har bir oqim uchun bir xil tipdagi va o`lchamdagi nusxalari yaratiladi. 
Bitta oqimdagi lokal o`zgaruvchining qiymati o`zgarsa ham qolgan oqimlardagi 
nusxalariniki o`zgarmaydi. 
Bundan tashqari dasturning kod qismida har bir kvadrat matritsa ustida 
parallelashtirish amallari qo`llanilgan. For tsiklida oqimlarga ajratish #pragma omp 
parallel for diriktivasi bilan amalga oshiriladi. Qo`yidagi dasturiy kodda uning 
qo`llanilishi keltirilgan: 
#pragma omp parallel for 

---

45 
for (j = 0; j < n; j++) 
{ 
xWavelet[j] = ImgArray[Component][dwPos][j]; 
} 
Parallel direktivasi yordamida parallel muhit hosil qilinadi. C/C++ 
dasturlash tilida [22,25] quyidagicha ko`rinishda bo`ladi: 
#pragma omp parallel [shart [[,] shart ]…] 
Yuqorida keltirilganlarga asosan quyidagicha xulosa qilish mumkin: dasturni 
parallel qismlarga ajratilishi va parallel protsesslarni ishlab chiqish muhimdir.