O’zbekiston respublikasi axborot texnologiyalai va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkеnt axborot tеxnologiyalari univеrsitеti

Programmalarni blok-sxemalar orqali ifodalash. 

Algoritmlar nima ekanligi va ularning qanday turlari mavjudligini yaxshi bilib oldingiz. Endigi muammomiz algoritmlarni qanday qilib ifodalash masalasini hal qilishdir. Umuman aytganda algoritmlarni besh asosiy usul orqali tasvirlash yoki berish mumkin: 

Algoritmlarni soz orqali ifodalash – bu holda algoritmning bajaruvchisi uchun beriladigan har bir korsatma yoki buyruq sozlar vositasi bilan beriladi. 

Uning asosiy kamchiligi – kompyuterlarning inson sozi ma’nosiga tushunmasligidir. Shuning uchun hozircha bu usul unchalik kop ishlatilmaydi. 

Algoritmning jadvallar korinishida berilishi -  ushbu usul real xayotda 

keng miqrik jadvallar, balans hisob-kitoblarini amalga oshirish va hokazolarni shular jumlasiga kiritishimiz mumkin.  

Algoritmning matematik formulalar vositasida berilishi – bunda masalaning echilishi tegishli formulalar yordamida beriladi va bu usul matematika, ximiya va fizika fanlarida keng miqyosda oollaniladi. Masalan tenglamalarni echish algoritmlari, differentsial va integral hisob usullari bularga misol bolishi mumkin. 

Algoritmning kompyuter dasturi sifatida berilishi -  bu usulda echiladigan masalaning algoritmi uning biror bir dasturlash tilidagi programmasi sifatida koriladi. Albatta ushbu algoritmni tushunish uchun shu dasturlash tilini tola tushunish va u boyicha etarli malakaga ega bolgan mutaxassis bolish kerak. Bu hol algoritmni bunday ifodalanish usulining asosiy qismini Mutaxassis algoritmni tushuna olmaydi va onga tegishli baho bera olmaydi.  Shuning uchun ham hayotda koproq algoritmlarni grafik usulda – blok tasvirlar vositasida ifodalash keng miqyosda taroalgan. 

 Algoritmning blok-tasvirlar korinishida tasvirlashda oddiy va tushunarli geometrik tasvirlardan keng foydalaniladi. Bunday tasvirlardan algoritmik tilda ifodalanishga otish juda ham oson amalga oshiriladi. Undan tashoari ushbu algoritmni ifodalanish usuli barcha soha mutaxassislariga ham birday oson, tushunarli va shaffof bo`lishi ishlab chiqilgan algoritmlarni tekshirish va ularga baho berishda jumladab Shuning uchun ham algoritmlarni maxsus blok tasvirlar orqali ifodalash barcha tomonidan oabul qilingan. Algoritm ishlab chiqishning boshlangich  bosqichida algoritmni yozishning eng qulay usuli algoritmning blok-sxemasidir. 

Algoritmning blok-sxemasi berilgan algoritmni amalga oshirishdagi amallar ketma-ketligining grafik tasviridan iborat. Blok-sxemada masalani yechish hla  mos simvollar: togri tortburchak, romb, doira va anu chi alohida bloklar korinishida beriladi. Blok-sxema simvollari ichida hisoblashlarning qanday amalga oshirilishi va tegishli bosqichlari korsatiladi. 

Demak, algoritm blok tasviri berilgan algoritmni amalga oshirishda-ketligining oddiy tildagi tasvirlash elementlari bilan toldirilgan grafik tasviridir. Algoritmning har bir qadami blok tasvirda biror bir geometrik shakl yoki simvol bilan korsatiladi.

Xulosa.

Men ushbu mavzuni oʻqib algoritm tushunchasi haqida bir qancha muhim ma'lumotlarga ega boldim bulardan algoritm soʻzi qayerdan kelib chiqqani va u nimalarni anglatishini tushundim yana shuni aytib oʻtishim mumkinki algoritm 5 ta asosiy xossaga va yana algoritm 3 turga boʻlinar ekan bularni esa mavzuni oʻqishimiz davomida bilib olishimiz mumkin.