O’zbekiston respublikasi aloqa, axborotlashtirish va telekommunikatsiya texnologiyalari davlat qo’mitasi

Haqiqiy toifa

Haqiqiy toifaga kasr qismlari bor chekli sonlar to„plami kiradi. Haqiqiy sonlar ustida turli matematik amallarni bajarish mumkin. Bu amallarning natijalari ham haqiqiy toifaga kiradi. Bu yerda ham binar amallarga nisbatan masalaning

yechimlari mantiqiy toifaga tegishli bo’ladi.

Kompyuter xotirasida haqiqiy sonlar asosan qo’zg’aluvchan nuqta formatida saqlanadi.

937,56 = 93756 * 10^-2 = 0,93756 * 10³=0,93756E3

0,002355=2,355*10^-3=2,355E-3

Xotiraga haqiqiy sonlar yozilayotganda uning uchun ajratilgan xotira sohasining 1-bitiga E simvolidan chapdagi mantissa ishorasi 1 ta bitga, keyin mantissa, undan keyin E – ya’ni har doim 10 soniga teng deb olinadigan eksponenta belgisi darajasining ishorasi 1 ta bitga, so’ngra uning darajasidagi son, ya’ni E simvolidan o’ngdagi son yoziladi (1.2-rasmga qarang).

0 1 9 10 11 15

Mantissa ishorasi

mantissa

Tartib ishorasi

tartib

1.2-rasm. Haqiqiy sonlarni xotiraga yozilish shakli

Haqiqiy (kasr) qiymatli toifaga tegishli o’zgaruvchilarni e’lon qilish uchun

float, double, long double xizmatchi so’zlaridan foydalanish mumkin.
1.2-jadval

Haqiqiy toifa shakllari

Toifa ko’rinishi	Mazkur toifadagi o’zgaruvchining qabul qiladigan qiymat oralig’i	O’zgaruvchining kompyuter xotirasidan egallaydigan joyi
Float	+/- 3.4E-38 … +/-3.4E+38	4 bayt
Double	+/- 1.7E-308 … +/- 1.7E-308	8 bayt
long double	+/- 1.7E-308 … +/- 1.7E-308	8 bayt

Berilgan m va n haqiqiy sonlari ustida quyidagi amallarni bajarish dasturini ko„rib chiqaylik.

using namespace std; int main()

{

float m,n; cin>>m>>n; float k1=m+n; float k2=m-n; float k3=m*n;

cout<

system("PAUSE");

}

C++ da ushbu toifalarni oldiga signed va unsigned kalit so’zlarini qo’yib toifalarni modifikatsiyalash mumkin. Masalan,

signed float unsigned float signed double unsigned double signed long double

unsigned long double

3.