O’zbekiston Respublikasi Aloqa, Axborotlashtirish va Telekommunikatsiya Texnologiyalari Davlat Qo`mitasi

Tashkent	20,3	17974	PD-200
Xizmat junatmalarini qayta ishlash
	5.	Alma-ata		10,7	15842
	6.	Tbilisi	11,6	5201
7.	Baqu	17,0	6614	ASH-50	Pul o'tkazmalarini qayta ishlash
8.	Bilinyus	5,4	5570
9.	Kishinyov	6,2	4111
10.	Riga	8,8	2604	ASH-50	Xizmat junatmalarini qayta ishlash
11.	Bishkek	6,0	5967
12.	Dushanbe	5,5	4500
13.	Yerevan	11,3	5517
14.	Ashxabad	3,6	5189
15.	Tallin	4,5	1550	PD-200	Pul o'tkazmalarini qayta ishlash
16.	Novosibersk	12,1	12500
17.	yekaterinburg	14,2	14020
18.	S-Petrburg	30,4	75020	MTS	Davriy nashrlarni qayta ishlash
19.	N-Novgorod	16,0	18200
20.	Chita	3,2	2800

Birinchi bo’lib 1-jadvalda berilganlar bo’yicha axoli sonini foizga nisbatan xisoblab chiqamiz.Buning uchun barcha 20 ta markazlar axolisining umumiy summasini xisoblash kerak. Ushbu summani G_j deb belgilab olamiz:

G_j=G_j1+G_j2+G_j3+………+G_j20, bu yerda G_j1,G_j2,G_j3,………+G_j20 xar bir markaz tomonidan aloxida xizmat ko’rsatadigan axoli, ideks 1-jadvalda ruyxat bo’yicha markaz raqamiga mos, ya’ni G_j xizmat ko’rsatadigan Moskva axolisi.

Gj=145090+50080+9942+17974+15842+5201+6614+5570+4111+2604+5967+4500+5517+5189+1550+12500+14020+75020+18200+2800=408291

ming odam.

Barcha markazlarning axolisini umumiy soni 408291 ming odam va 100% ni tashkil qiladi. unda xar bir markazning axolisini foizga nisbatan xisoblaymiz.

Buning uchun quydagi formiladan foydalanamiz:

G_n=(G_n:G_j)*100%

G₁ *100%=55,96%
G₂ *100%=12.6%
G₃ *100%=2.5%
G₄ *100%=4.52%
G₅ *100%=5.98%
G₆ *100%=1.51%
G₇ *100%=1.66%
G₈ *100%=0.9%
G₉ *100%=1.05%
G₁₀ *100%=0.65%
G₁₁ *100%=1%
G₁₂ *100%=1.15%
G₁₃ *100%=0.85%
G₁₄ *100%=0.8%
G₁₅ *100%=0.58%
G₁₆ *100%=5.1%
G₁₇ *100%=5.5%
G₁₈ *100%=18.86%
G₁₉ *100%=4.57%
G₂₀ *100%=0.7%

Amaliy qism

3 Topshiriq

Sutkalik yuklamani yuqoridagi formula bilan aniqlash mumkin:

4-jadval

I/J	1.	2.	3.	4.	5.	6.	7.	8.	9.	10.	11.	12.	13.	14.	15.	16.	17.	18.	19.	20.
1.	0
2.	28	0
3.	50	6	0
4.	6	4	5	0
5.	8	8	2	6	0
6.	4	4	4	4	5	0
7.	6	7	5	2	2	6	0
8.	8	10	4	5	4	4	2	0
9.	6	6	2	5	4	2	1	5	0
10.	10	2	4	4	5	5	2	1	4	0
11.	8	4	2	2	2	1	5	2	5	4	0
12.	5	5	1	2	1	2	2	1	1	5	5	0
13.	7	2	5	4	5	4	4	5	2	4	2	5	0
14.	4	5	2	1	2	1	2	1	2	4	2	2	5	0
15.	10	5	4	2	5	5	5	2	5	2	1	2	1	2	0
16.	12	4	5	5	4	5	1	2	2	5	6	2	1	5	4	0
17.	10	11	6	5	2	2	5	1	1	2	4	5	2	1	2	2	0
18.	7	6	5	4	2	5	5	2	1	4	2	4	4	2	1	2	2	0
19.	5	4	4	1	2	5	4	6	4	2	1	4	2	5	4	1	2	2	0
20.	4	5	2	1	1	2	1	5	2	1	2	1	2	1	1	1	2	5	1	0

T_10-1=T₅*(g₁/g₁+g₂+….+g_n)=5400*(55.96%/55.96%+12.6%+…0.7%)=5400*(55.96/100%)

=1941.54

T_3-2=5400*(12.26%/100)=650.4
T_3-3=5400*(2.43%/100)=155
T_3-4=5400*(4.40%/100)=244.05
T_3-5=5400*(3.88%/100)=214.92
T_3-6=5400*(1.28%/100)=214.92
T_3-7=5400*(1.62%/100)=70.74
T_3-8=5400*(1.36%/100)=59.64
T_3-9=5400*(1.%/100)=55.62
T_3-10=5400*(0.64%/100)=55.1
T_3-11=5400*(1.46%/100)=54
T_3-12=5400*(1.10%/100)=61.02
T_3-13=5400*(1.35%/100)=44.52
T_3-14=5400*(1.27%/100)=45.2
T_3-15=5400*(0.38%/100)=20.52
T_3-16=5400*(5.1%/100)=167.4
T_3-17=5400*(3.43%/100)=159
T_3-18=5400*(18.38%/100)=1015.44
T_3-19=5400*(4.48%/100)=246.75
T_3-20=5400*(0.69%/100)=57.

Xar bir markaz yunalishida topilgan yuklamani va sutkada I_j markazlar orasidagi transport sonlarini (2-jadval bo’yicha) bilgan xolda xar bir marshrutlar bo’yicha ketayotgan junatmalar sonini formula bo’yicha xisoblaymiz:

P_3-1(Δt)=T_3-1/r_3-1=1941.54/5=242.75
P_3-2(Δt)=T_3-2/r_3-2=650.4/10=65.04
P_3-3(Δt)=T_3-3/r_3-3=155/4=55.75
P_3-4(Δt)=T_3-4/r_{3-4=244.05/5=51.56}
P_3-6(Δt)=T_3-6/r_3-6=214.92/4=55.75
P_3-7(Δt)=T_3-7/r_3-7=70.74/4=17.65
P_3-8(Δt)=T_3-8/r_3-8=59.64=44.52
P_3-9(Δt)=T_3-9/r_3-9=55.62=15.54

P_3-10(Δt)=T_3-10/r_3-10=55.1/1=55.1

P_3-11(Δt)=T_3-11/r_3-11=54/2=27
P_3-12(Δt)=T_3-12/r_3-12=61.02=61.02
P_3-13(Δt)=T_3-13/r_3-13=48.51/2=17.56
P_3-14(Δt)=T_3-14/r_3-14=36.98/5=41.25
P_3-15(Δt)=T_3-15/r_3-15=44.52/5=14.94
P_3-17(Δt)=T_3-17/r_3-17=45.2/1=45.2
P_3-18(Δt)=T_3-18/r_3-18=20.52/2=10.26
P_3-19(Δt)=T_3-19/r_3-19=167.4/=55.7
P_3-20(Δt)=T_3-20/r_3-20=159/1=159

Endi (1-formula) bo’yicha topilgan junatmalar sonidan foydalangan xolda
(junatmalar turlarining umumiy soni m ni 5ga teng deb olamiz) Maskvadan xar bir markazga yunalgan xabarlar o’lchamini aniqlashimiz mumkin:

S_3-1=2*(p_8-1(Δt)+m)+9=2* (242.75+5)+9=504,46 bayt
S_3-2=2*(65.04+5)+9=155.05 bayt
S_3-3=2*(55.75+5)+9=56.5 bayt
S_3-4=2*(51.56+5)+9=151.72bayt
S_3-5=2*(55.56+5)+9=126.46bayt
S_3-6=2*(17.65+5)+9=5456bayt
S_3-7=2*(44.52+5)+9=105.64
S_3-8=2*(15.54+5)+9=56.05
S_3-9=2*(55.1+5)+9=59.2
S_3-10=2*(27+5)+9=75
S_3-11=2*(61.02+5)+9=141.04
S_3-12=2*(14.94+5)+9=45.55
S_3-13=2*(45.2+5)+9=105.4
S_3-14=2*(307.34+5)+9=633.68
S_3-15=2*(10.26+5)+9=59.52
S_3-17=2*(55.7+5)+9=156.4
S_3-18=2*(159+5)+9=44498.6
S_3-19=2*(5420.8+5)+9=597
S_3-20=2*(83490+5)+9=166999

(2) formula bo’yicha topilgan xabar o’lchamlarini summalash orqali, biz xar bir marshrut bo’yicha OAO ning sutkalik kattaligini topamiz:

Markazlarda qabul qilingan va ularning boshqaruv tizimlarda ishlov berilgan OAO tarkibidagi axborot ularga saralash uchun junatilgan yuklanishga aniq baho berish imkonini beradi. Bu yaqin vaqt uchun uning holatini prognoz qilish imkonini beradi. Bunda yaqindagi prognoz juda aniq, chunki keluvchi marshrutlarning yuklanishlarini ta'riflovchi barcha habarlar kelishi va EHM da ishlov berilishi kerak. Uzoqroq prognozlar qisqa marshrutlar to’g’risidagi axborotni xisobga olmaydi, chunki ular hali chiquvchi markazlardan junatilmagan va ular to’g’risidagi habar boshqaruv tizimiga kelib tushmagan.

Keluvchi yuklanish to’g’risidagi axborot dastlab saralanishi mumkin (oluvchining qisman indeksi mavjud) vao’zining ishlov berish markazida har bir yunalishning istiqbolli yuklanganligi aniqlangan bo’lishi kerak. Bu esa rahbarga markazni boshqarishni optimallashtirishga imkon beruvchi aynan o’sha tezkor axborot.

Tabiiyki, bu axborotni yetkazish uchun ba'zi bir sarf - harajatlarni bajarish kerak.Uzoq vaqt yo’lda bo’lgan (bir necha kechayu kunduz) marshrutlar to’g’risidagi habarlar minimal tarif to’lovlari amal qiladigan yuklanish tushishi (tungi vaqt) da aloqa kanallari orqali uzatilishi mumkinligini xisobga olib ularni baxolashga urinib ko’ramiz.Bu ushbu habarlarni eltib berish uchun vaqtning qat'iy limiti yuqligi bilan bog’liq.qisqa marshrutlar uchun bu limit mavjud bo’lishi va qat'iylashishi kerak.

Bundan kelib chiqib, OAO ning iqtisodiy nuqtai nazardan maqsadga muvofiqligini baholash mumkin bo’lgan OAO eltib berish uchun P platonning yuqori chegarasini baxolaymiz.

OAO ni eltib berish tehnik vositalariga 50 Bod (h = 6 bayt/sek) axborotni uzatish tezligiga ega AT - 50 telegraf tarmog’ini, MU - 200 (h = 25 bayt/sek) ma'lumotlarni uzatish tarmog’ini va 1600,2400 bit/sek (h = 200 va 300 bayt/sek) tezligiga ega modemlardan foydalanib, halqaro telegraf tarmog’i orqali EHM o’rtasidagi ma'lumotlarni ishonchli uzatishga imkon beruvchi halqaro telegraf tarmog’i.

S markazdan bir kechayu kunduzlik OAO ni uzatish uchun Ps platasini baholash uchun (u chiquvchi yuklanish punktida undiriladi) kechayu kunduz ichida har bir yunalish bo’yicha to’lov aniqlanadi, bu to’lov keyin qo’shiladi:

Ps = Psi = Psi (k),
bu yerda n - S dan chiquvchi yunalishlar soni;

P_tsi (k) - S_tsi (t) habarni uzatish uchun tulov;

k pochta tarkibi - S_tsi (tk) habari bilan ta'riflanadigan marshrutning tartib raqami.

S_tsi (tk) habarini uzatish uchun P_tsi (k) tulovi kanalni band etish vaqtiga va demak, habarning o'lchamlariga proportsional bo'ladi va tariflarning qabul qilingan tizimiga bog’liq bo’ladi va tariflarning qabul qilingan tizimiga bog’liq bo’ladi. Albatta, markazlar bir - biridan qancha uzoq joylashgan bo’lsa, ular o’rtasida axborotni uzatish uchun kanalning taqdim etilishi uchun tarif shunchalik katta bo’ladi. Bizning mamlakatimizda mavjud bo’lgan aloqa hizmatlarini taqdim etish uchun tarif to’lovlarining murakkab tizimini soddalashtirish uchun tarif to’lovlarining murakkab tizimini soddalashtirish uchun davomiyligi h = OR bo’lgan vaqt birligi davomida aloqa kanalidan foydalanuvchi h qiymatining liniyaviy bog’liqligini appraksimatsiya qiluvchi soddalashtirilgan formuladan foydalanamiz:

Bu erda - butun qiymatgacha ortig’i bilan yahlitlangan yuzlab kilometrlarda habarni uzatish uchun kanalning uzunligi;

O - fizik ma'nosi - 100 km masofada habarni uzatish uchun bir sekunda davomida kanaldan foydalanish bahosi.

AT - 50 tarmog’i uchun: Ot = 0,1 ni; MU - 200: Omu = 0,5 MTS kanallari bo’yicha habarlarni uzatish uchun:

O_mts = 1 ni tanlaymiz. Bu koeffitsientlarning aniq kattaliklari katta amaliy ahamiyatga ega emas, chunki hozirgi paytda tarmoqlarning o’sishi kuzatiladi, bu tendentsiya saqlanib qoladi.

S markazdan A ga OAO ni bir kechayu - kunduzlik o’tkazish utshun MU - 200 tarmoq kanallarini taqdim etish uchun PSA platasini aniqlash (5) formuladan foydalanamiz. S va A o’rtasidagi masofa 635 km (RTSA = 7) bo’lsa, u holda PSA QOMU RTSA t, bu erda t - kanalni band etish va=ti.

Bu vaqt o’lchamlari bo’yicha OAO (RSA ) ga proportsional ekanligi va kanal bo’yicha h uzatish tezligiga teskari poportsional ekanligini hisobga olib, ohirgi formula quyidagi ko’rinishda bo’ladi:

PSA = OP RTSA PTSA /h x, (6)
Bu erda h - qisqa habarlarni uzatishda (h = 1,2 + 2,4) birikmani o’rnatish uchun undiriladigan kanalni band etishining real vaqtidan yuqori to’lovning oshishini hisobga oluvchi koeffitsient.

(6) ga oldingi bo’limda olingan ma'lumotlarni qo’yib, natijaviy summani topamiz:

PSA = 0,5 * 7* 50*103 (bayt)/25(bayt/sek) * 1,3 =91 so’m