O’zbekiston respublika oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

O’zbekiston Respublikasining asosiy makroiqtisodiy ko’rsatkichlari 
 
 
 
O’lchov 
birligi 
2000 
yil 
2010 
yil 
1990 yilga nisbatan   foiz 
hisobida 
2000 
yil 
2010 
yil 
Yalpi    ichki    mahsulot (xarid 
qobiliyati pariteti bo’yicha) 
 
million  dollar 
 
35277 
 
92326 
 
1,3 
marta 
 
3,4 
marta 
Sanoatning YaIMdagi  ulushi 
 
foiz 
 
14,2 
 
24,0 
 
x 
 
x 
Qishloq xo’jalik  mahsulotlari 
milliard  so’m 
 
1387 
 
15811 
 
100,6 
 
182,9 
Qishloq  xo’jaligining 
YaIMdagi  ulushi 
 
foiz 
 
30,1 
 
17,5 
 
x 
 
x 
 
Qurilish  ishlari 
milliard  so’m 
 
388,4 
 
8245,8 
 
86,9 
2,3 
marta 
CHakana  savdo aylanmasi 
milliard  so’m 
 
1788 
 
21873 
 
99,2 
2,8 
marta 
Xizmatlarning 
YaIMdagi  ulushi 
 
foiz 
 
37,0 
 
49,0 
 
x 
 
x 
Kichik  biznesning 
YaIMdagi  ulushi 
 
foiz 
 
31,0 
 
52,5 
 
x 
 
x 
 
Asosiy kapitalga investitsiyalar 
million  dollar 
qiymatida 
 
3142,5 
 
9712,7 
 
3,8 
marta 
 
11,6 
marta 
YaIMga  nisbatan foizda 
 
foiz 
 
22,9 
 
25,0 
 
x 
 
x 
Tovarlar va xizmatlar  eksporti 
million  dollar 
 
3265 
 
13045 
7,4 
marta 
29,5 
marta 
YaIMga  nisbatan foizda 
 
foiz 
 
24 
 
33,5 
 
x 
 
x 
Tovarlar va xizmatlar  importi 
million  dollar 
 
2947 
 
8800 
8,1 
marta 
24,2 
marta 
YaIMga  nisbatan foizda 
 
foiz 
 
21,4 
 
22,6 
 
x 
 
x 
Tashqi savdo salьdosi 
million  dollar 
 
317 
 
4245 
 
x 
 
x 
Manba: O’zbekiston  Respublikasi Davlat statistika qo’mitasi  Toshkent 2011 
 
1. Aholi  farovonlilik  darajasi; 
2. Raqobatbardoshlilik  darajasi; 
3. Infrastrukturaning  rivojlanish  darajasi. 
Mazkur  ko’rsatkich 0 dan 1 gacha bo’lib 3 guruh hududlarga ajratiladi: 
1 guruh – raqobatbardoshlilikning  yuqori ko’rsatkichi – 0,66≤1≤1; 
2 guruh – o’rtacha ko’rsatkich – 0,33≤1≤0,65; 
3 guruh – raqobatbardosh bo’lmagan hudud – 0,00≤1≤0,32
6
; 
Mamlakatni raqobatbardoshlilik darajasi quyidagi omillar bilan bilan 
ifodalanadi: 
1.Aholi  jon boshiga to’gri keladigan  YaIM, YaMM, MD,YaHM; 
2.Ishsizlik; 
                                                 
6
  Регионы  Узбекистана.  Инфраструктура.  Конкурентоспособность.  Качество  жизни.  ―Экономическое 
обозрение‖ № 5-6,  2009.
 

---

 
25 
3.O’rtacha oylik  ish haqi; 
4.Aholining  uy-joy  bilan  ta’minlanganlik  darajasi; 
5.SHahar aholisi  zichligi; 
6. Ming  kishiga  to’g’ri keladigan  kasalxona koykasi. 
 
Tayanch iboralar 
• Milliy  itisodiyotni  ta’minlovchi  tashqi omillar 
• Milliy  itisodiyotni  ta’minlovchi  ichki  omillar 
• Bozor iqtisodiyoti tizimi 
• Buyruqbozlik-ma’muriy  iqtisodiyot tizimi 
• Yalpi milliy  mahsulot 
• Yalpi ichki  mahsulot 
• Inflyatsiya 
• Deflyator 
• Iste’mol baholar indeksi 
  
O’z-o’zini tekshirish uchun savollar 
1. Milliy  iqtisodiyotga ta’sir qiluvchi  tashqi omillarga  qanday omillar  kiradi? 
2. Milliy  iqtisodiyotga ta’sir qiluvchi  ichki  omillarga  qanday omillar  kiradi? 
3. Makroiqtisodiy  ko’rsatkichlarga  qanday ko’rsatkichlar kiradi? 
4.  YaMM,  inflyatsiya,  davlat  byudjeti  taqchilligi  va  boshqa  makroiqtisodiy 
ko’rsatkichlar haqida nima  bilasiz? 
5.  Yalpi  ichki  mahsulot  to’g’risida  nimalar deya olasiz. Bu ko’rsatkich nima uchun 
kerak? 
6. Raqobatbardoshlik ko’rsatkichlari kaysilar? 
7.Raqobatbardoshlik darajasini  qaysi omillar  ifodalaydi? 
 
Tavsiya etilayotgan adabiyotlar ro’yxati 
1.  Karimov  I.A.,  Jahon  moliyaviy-iqtisodiy  inqirozi,  O’zbekiston  sharoitida 
yo’llari  va choralari.  Toshkent. ―O’zbekiston‖ 2009 yil 11-bet. 
2.  Karimov 
I.A., 
O’zbekiston  mustaqilligining  yigirma  bir  yilligiga 
bag’ishlangan  tantanali  marosimdagi  tabrik  so’zi.  Xalq  so’zi  2012  yil  1 
sentyabrь. 
3.  O’zbekiston  Respublikasi  iqtisodiy  ijtimoiy  taraqqiyotining  mustaqillik 
yillaridagi  1990-2010  yillar  asosiy  tendentsiya  va  ko’rsatkichlari,  xamda 
2011-2015  yillarga  mo’ljallangan  prognozlari. T. ―O’zbekiston‖ 2011. 
4.  O’zbekiston  Respublikasi  Prezidenti  Islom  Karimovning  O’zbekiston 
Respublikasi 
Konstitutsiyasining  20  yilligiga  bag’ishlangan  tantanali 
marosimdagi  ma’ruzasi. T. 7 dekabrь 2012 yil 
5.  O’zbekiston 
Respublikasi 
Prezidenti 
I.Karimovning 
2012 
yilda 
mamlakatimizni  ijtimoiy-iqtisodiy  rivojlantirish  yakunlari  hamda  2013  
yilga  mo’ljallangan  iqtisodiy  dasturning  eng  muhim  ustuvor  yo’nalishlariga 
bag’ishlangan  Vazirlar  Mahkamasining  majlisidagi  ma’ruzasi.  Xalq  so’zi 
2013 yil  19 yanvarь. 

---

 
26 
6.  Regionы  Uzbekistana.  Infrastruktura.  Konkurentosposobnostь.  Kachestvo 
jizni.  ―Ekonomicheskoe obozrenie‖ № 5-6, 2009. 
7.  Yusupov A.T., Xodiev B.Yu. Iqtisodiyot o’zbekcha- ruscha qisqacha lug’at. 
T. ―O’zbekiston‖ 2012. 
8.  Tuxliev 
N. 
―Taraqqiyotning  o’zbek  modeli‖  ―O’zbekiston  Milliy 
entsiklopediyasi‖  Davlat  ilmiy  nashriyoti  T-2012 y. 
9.  Yo’ldashev Z. Milliy  iqtisodiyot  T., 2004. 
10.  O’zbekiston  Respublikasi  Davlat  Statistika  Qo’mitasi  2000-2010  yil 
ma’lumotlari  asosida. 
11.  Alьmanax.  O’zbekiston 2011 yil.  Iqtisodiy izlanishlar  markazi.  T. 2011. 
 
 

---

 
27 
III  BOB MILLIY  BOYLIK,  AHOLI  VA  MEHNAT RESURSLARI 
Reja: