O’zbekiston respublika oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

Temir  yo’l  transporti.  Temir  yo’l  transportining  yo’lovchilar  hamda  yuk  tashishdagi 
salmog’i  kattadir.   
O’zbekistonda  dastlabki  temir  yo’l  1886-88  yillarda  Forob  stantsiyasidan  Samarqandgacha 
yetkazilgan  (Krasnovodsk-CHorjo’y  temir  yo’lining  davomi).  Bu  temir  yo’l  1895-1897  yillarda 
Qo’qongacha,  1899  yilda  Toshkentgacha  yetkazildi.  1906  yilda  Toshkent-Orenburg  temir  yo’li 

---

 
87 
ishga  tushdi. 
1994  yil  noyabrda    «O’zbekiston  temir  yo’llari»  DAK  tashkil  etildi.  U  50  mingdan  ortiq 
turli 
tipdagi 
yuk 
vagoni, 
refrejeratorlarga, 
yo’lovchilar 
tashiladigan 
vagonga 
ega. 
Kompaniyaning  temir  yo’ldan  foydalanishga  mas’ul  bo’lgan  Toshkent,  Farg’ona,  Buxoro,  Orol 
bo’yi,  Qarshi  temir  yo’l  bo’limlari  bor.  
O’zbekiston  mustaqillikka  erishganidan  so’ng  Kamchiq  davoni  orqali  Farg’ona  vodiysiga, 
341km.lik  Navoiy-Uchquduq-Sulton  Uvaystog’-Nukus  temir  yo’li  orqali  mamlakatimizning 
markaziy  xududlari  bilan  bog’lashga  erishildi.  233  kmlik  G’uzor-Boysun-Qumqo’rg’on  temir 
yuli  qurilishi  temir-beton  ko’priklaridan  iborat  bo’lib,  dengiz  sathidan  1200  m  balandda. 
Umumiy  qiymati  447  mlrd.  so’mni  tashkil  qilib,  25  mln.  marta  portlash  ishlari  olib  borilgan.  SHu 
yo’ldan  Afg’oniston  va  Eron  davlatlari  orqali  Fors  ko’rfazi  portlariga  chiqish  rejalashtirilgan.  Bu 
yo’llarda  jahon  standartlarga  javob  beradigan  zamonaviy  poezdlar  qatnovi  yo’lga  qo’yildi. 
Respublika  quruvchilari  uzunligi  133  km  bo’lgan  Tajang-Saraxs  yo’lini  qurishda  faol 
ishtirok  etayapti.  O’zbekiston  temir  yo’li  kelajakda  bu  katta  yo’lning  markaziy  bo’g’ini  bo’lib 
qoladi.  Bu  yo’ldan  Buxoro-Beynov  orqali  Yevropaga,  Tajang-Saraxs  orqali  yaqin  sharq 
mamlakatlariga  chikish  imkoniyati  vujudga  keladi. 
Respublikada  hozir  temur  yo’l  tarmoqlarini  elektrlashtirish  loyihalarini  izchillik  bilan 
amalga  oshirilmoqda.  Bu  ishlar  poezdlardan  foydalanish  xarajatlarini  20%  ga  kamaytirish, 
yo’lovchi  va  yuk  tashish  tezligini  1,3  barobar  oshiradi  hamda  830  km.lik  ―Toshkent-Termiz‖ 
temir  yo’lini  to’liq  elektrlashtirish  imkonini  beradi. 
2012  yilda  uzunligi  240  km.  bo’lgan  temir  yo’lni  qayta  tiklash  uchun  ishlar  davom  ettirildi. 
Uzunligi  70 km.dan  ortiq  bo’lgan  ―Dashtobod-Jizzax‖  temir  yo’li  tarmog’i  ishga  tushirildi. 
Tashiladigan  yuklarning  asosiy  qismini  qurilish  materiallari,  paxta  tolasi,  neftь  va  neftь 
mahsulotlari,  g’alla,  tsement,  kimyoviy  maxsulotlar  va  mineral  o’g’itlar,  ko’mir,  sabzavot  va 
boshqa  yuklar  tashkil  etadi.  Yuk  tashishda  teplovozlar,  yo’lovchilar  tashishda  teplovoz  va 
elektropoezdlar  xizmat  ko’rsatadi.  O’rta  hisobda  har  yili  temir  yo’l  transportida  15,0  mln.dan 
oshiq  yo’lovchi  tashiladi.  Yo’lovchilarga  xizmat  ko’rsatishda,    ayniqsa,  shaharlar  atrofidagi 
qatnovda  elektropoezdlardan  tobora  kengroq  foydalanilmoqda.  Yo’lovchi  tashish  lokomotivlari 
parkini  yaxshilash,  yuk  tashish,  vagonlarni  modernizatsiya  qilish,  qayta  tiklash  asosida 
Ispaniyaning  ―TALGO‖  kompaniyasi  bilan  Toshkent-Samarqand  yunalishida  tezyurar  magistral 
yakuniga  yetkazildi.  Umumiy  foydalanishdagi  temir  yo’llar  uzunligi  4227 km ni  tashkil  etadi.