Biologiya ukitishda ekskursiyalar ularni
tashkil kilish va utkazish metodikasi.
Ekskursiyalarni axamiyati, Ekskursiyalar tabiatda, kishlok xujaligi ishlab
chikarishi, muzey yoki vistavkalarda utkaziladigan darsdir. Sinfda utkaziladigan
dars va laboratoriya mashgulotlari bilan bir katorda ekskursiyalar ukitish
protsessida katta axamiyata ega bulib, sinfda ukitiladigan darslarda amalga oshirish
imkoni bulmagan kamchiliklarni urnini tuldirishda xizmat kiladi. Ekskursiyani
siifdan
deyiladigan darslardan fark kilib ekskursiya darslarida ukuvchilarning usimlik va
xayvonot dunyosining tarkalishi, ularning yashash sharoitlariga moslashganligi
kabi kator xususiyatlarni tabiiy
sharoitda kursatish imkoniyati tugiladi. Tabiatdagi kuzatishlar ukuvchilarni
mustakil ishlash kobiliyatini ustirishga, ularni tabiatga kizikishini fikrlashga
yordam beradi. Ukuvchilar tabiatdagi narsa va xodimlarni kuzatar ekanlar ularda
tabiatni urganishga bulgan intilishlari kuchayadi. Tabiat guzalliklari ukuvchilarni
estetik didlarini rivojlanishiga yordam kiladi. Ekskursiyalar vaktida ukuvchilar
tabiatni muxofaza kilish ruxida tarbiyalanib boradilar. Undan tashkari tabiat kuyida
xavodan nafas olish, ishlash ukuvchilar aktivligini koldiradi, ularii jismoniy
jixatdan chinikishlariga yordam beradi. Nixoyat ekskursiyalar ukituvchiga
biologiya ukitishni bir kator tarkatma materiallarini yigib olish imkoiiyatini beradi.
Ishlab chikarish jarayoni bilai topshirish maksadida kolxoz va sovxozlarga,
vistavkalarga tashkil kilinadigan ekskursiyalar vaktida ukuvchilar sotsialistik
.ishlab chikarish protsessi bilan topshiradilar. Ishlab chikarish ilgorlari
ularni ish tajribalari bilan tanishadilar. Shunday kilib ularda mexnata
muxabbat ruxi singib boradi.
Ekskursiyalar vaktida ukuvchilarni ayrim organizmlar va xodisalar xakida
darslarda olgan tushunchalari uearo bir – birlari bilan Kushilib konkretlanadi.
Ukuvchilar tabiatdagi narsa va xodisalar bilan tanishar ekanlar, ularda tabiatdagi
uearo boglanishlar, tabiiy boyliklarni xalk xujaligidagi ulkan axamiyati xakida
ilmiy bilimlarga ega bulib boradilar.
Ekskursiyaga tayyorlanish. Barcha ekskursiyalar uni utkazishni muxim
ishlab chikilgan rejani bulishini talab etadi. Ekskursiyaga olib borish uchun
ukituvchi uzi bilmaydigan obektlarni tanlamasligi kerak. Shuning uchun
ekskursiya utkaziladigan kunga kadar ukituvchi ekskursiya utkazilishi lozim
bulgan joyni tanlash, shu joyga borishni kulay marshurutini aniklab olishi kerak.
Undan tashkari ekskursiya utkaeiladigan joy ueini tueilishi xususiyatlariga kura
ekskursiya temasiga juda yakin kelishi, uzida xarakterli utayki b – obektlar
ushlagan bulishi kerak. Ukituvchi ekskursiya vaktida kaysi joylarda tuxtash dam
olish, kaysi
uchastkalarda nimalarni kurish va kanday materialdan namunalar yigish kabi
monantlarni xam belgilab kuyadi. Ekskursiyani utkazish uchun sarflanadigan
vaeifalari belgilaydi.
Ekskursiyalar vaktida turli metodlardan foydalaniladi. Jumladan ekskursiya
temasi va kilanadigan ishlar maemuniga boglik, xolda xikoya, suxbat,
demontratsiya, amaliy ishlarni bajarish kabi metodlardan foydalaniladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |