Oʻzbekiston reso'rta publikasi oliy va ta'lim vazirligi

7) konstruktiv-texnologik echimlariga ko‘ra (5-rasm): “qalpoq”tipidagi hajmiy bloklar; "stakan" tipidagi hajmiy bloklar;"yotqizilganstakan" tipidagi hajmiy bloklar; "egizak" tipidagi hajmiybloklar; "etajerka" tipidagi hajmiy bloklarga; Hajmiy-blok- larning konstruktiv- texnoligik echimlari: a - “qalpoq”tipidagi haj- miy blok; b - "stakan" tipidagi hajmiy blok; v - "yotqizilgan stakan" tipi- dagi hajmiy blok; g - "egizak" tipidagi hajmiy blok; d - "etajerka" tipi- dagi hajmiy blok. 8) bloklarning tayanish usuliga ko‘ra (6-rasm): kontur bo‘yichatayanadigan hajmiy bloklar; qarama-qarshi devorlarga tayanadiganhajmiy bloklar; konsolli tayanadigan hajmiy bloklar; aralash tayanchlihajmiy bloklar; nuktaviy tayanchli hajmiy bloklarga bo‘lish mumkin.

Hajmiy-blokli binolarning me’moriy kompozitsiyasini boyitish,ularning turli-tuman qiyofaga ega bo‘lishlarini ta’minlash maqsadidaquyidagi usullardan foydalaniladi: - bloklarni bir-biriga nisbatan gorizontal va vertikalyo‘nalishlarda surish; - har xil o‘lchamdagi va bichimdagibloklarni kombinatsiyalash; - balkon, lodjiya, erker kabi me’moriyelementlarni qo‘llash. Hajmiy-blokli binolarning quyidagi konstruktiv sistemalariqurilishda qo‘llanilmokda. YUk ko‘taruvchi hajmiy bloklardan iboratasosiy sistema (7- rasm, a) balandligi 12 qavatgacha binolardaqo‘llanilmokda.Asosiy konstruktiv sistemaning varianti sifatidabitta binoning o‘zidayuk ko‘taruvchi bloklar bilan birgalikda yukko‘tarmaydigan bloklar ham qo‘llaniladigan sistema ham (7- rasm, b)tajriba tariqasida tavsiya qilingan va loyihalar ishlab chiqilgan.

Ulardan tashqari kombinatsiyalangan konstruktiv sistemalar: karkasli- blokli (7-rasm, v ), blokli-devorli (7-rasm, g v ad ), osma hajmiy bloklar qo‘llaniladigan stvolli-blokli sistemalarham ishlab chiqilgan ishlab chiqarishga tadbiq qilingan. Blokli vablokli-panellikonstruktiv sistemalarning texnik- iqtisodiyko‘rsatkichlari yaxshi, lekin qavatlar sonini ko‘paytirishing imkoni yo‘qchunki bloklarning yuk ko‘tarishqobiliyatini va og‘irligini oshirishga,ularni montaj qilish uchun og‘irkranlardan foydalanishga to‘g‘rikeladi.