|
Musobaqalarni tayyorlash, uning nizomi hamda smetasi
Musobaqalami yuqori saviyada o‘tkazish ulami tayyorlash darajasi qanday bo‘lganligiga bevosita bog‘liqdir. Tayyorgarlik ishlariga hujjatlarni tayyorlash (ishlab chiqish), musobaqa o‘tkaziladigan joylami tayyorlash, qatnashuvchi jamoalar bilan ish olib borish va shu kabilar kiradi. Har bir musobaqaga tayyorgarlik unga nizom tuzish bilan boshlanadi. Nizom musobaqa o‘tkazishda asosiy hujjat bo‘lib hisoblanadi. U yoki bu tashkilot Nizomni oldindan aniq bilishi, unga o‘quv-trenirovka ishlarini to‘g‘ri rejalashtirishiga yordam beradi. Shuning uchun Nizomni o‘z vaqtida qatnashuvchi tashkilotlarga oldindan yuborishlari o‘ta zarur. Nizom musobaqani o‘tkazuvchi sport tashkiloti tomonidan tuziladi, hamda quyidagilami ifodalaydi:
1. Musobaqaning maqsadi va vazifalari. Ular quyidagilardan iborat bo‘lishi mumkin: a) o‘quv-trenirovka ishlarining yakunini tekshirish; b) basketbolchilaming tayyorgarligini tekshirish va kuchlilami aniqlash; v) sportchilaming tizimli ravishda trenirovka qilishga va sport mahoratlarini oshirishga bo‘lgan qiziqishlarini oshirish; g) basketbol o‘yinini omma o‘rtasida keng yoyish va boshqalar. Musobaqalami o‘tkazish joyi va vaqti. Musobaqa o‘tkaziladigan shahar (baza) ko‘rsatiladi va kunlari belgilanadi.
2. Musobaqani boshqarish. Musobaqani tashkil qiluvchilar qaysi tashkilotligi, rahbarlari, hakamlar hay’ati va ulami tasdiklovchi tashkilot ko‘rsatiladi;
3. Musobaqalarda qatnashuvchi tashkilotlar va sportchilar. Musobaqada qatnashuvchi jamoalar soni va nomi ko‘rsatiladi; talabnoma (zayavka)ga kiritiladigan qatnashuvchilaming ko‘pi bilan qancha boiishligi, ya’ni soni, yoshi va ularni malakasi belgilanadi.
4. Musobaqalami o‘tkazish shartlari. Qur’a tashlash vaqti, joyi va uning asosiy prinsiplari (tamoyillari) ma’lum qilinadi. Musobaqa qaysi o‘yin tizimsi (aylanma, chiqib ketish, aralash) bo'yicha o‘tkazilishi ko‘rsatiladi.
5. Norozilik (protest)lami taqdim etish shartlari va ulami ko‘rib chiqish tartibi.
6. Jamoalami va qatnashuvchilami mukofotlash. G‘olib jamoa va sovrindorlami mukofotlash, estaliklar taqdim qilish ko‘rsatiladi.
7. Jamoalami qabul qilib olish. Agar musobaqalar sportchilarning doimiy turar joylarida o‘tkazilmasa, u holda mablag‘ ajratuvchi tashkilot, kelish va ketish muddatlari, joylashtirish hamda ovqatlantirish qanday tashkil etilishi ko‘rsatiladi.
8. Talabnoma (zayavka)ni va qayta talabnomani taqdim etish turlari va vaqti, jamoalar va qatnashuvchilami rasmiylashtirish (pasport, reyting daftarchasi, klassifikasiya bileti, talabalik guvohnomasini taqdim qilish) tartibi.
Nizom tuzilgandan so‘ng musobaqani o‘tkazish uchun ketadigan mablag‘ smetasi tuziladi. Unga asoslanib mazkur musobaqani o‘tkazadigan tashkilotlar pul vositalarini ajratadi. Smeta tuzilganda quyidagilar ko‘rsatiladi:
1. Musobaqa nomi.
2. 0 ‘tkazish vaqti va joyi.
3. Hakamlaming soni va ish haqi.
4. Qatnashuvchilar soni (shu jumladan boshqa shaharlardan kelganlar) ulami joylashtirish, ovqatlantirish va yo‘1 harajatiga ketadigan mablag‘.
5. Musobaqa o‘tkazish joyiniijarasi.
6. Mehmonxona ijarasi.
7. Musobaqa o‘tkaziladigan joyni badiiy bezatish uchun ketadigan harajat.
8. Afisha, dasturlar, qaydnomalar va yozish-chizish uchun kerakli qog'oz, qalam, ruchka va shu kabilar harajati.
9. Diplom, esdalik sovg'alari, mukofotlar va shu kabilarga sarf bo‘ladigan harajat.
10. Transportga ketadigan harajat.
11. Xizmat ko‘rsatuvchi hodimlar uchun harajat (ishchilar, farroshlar, tibbiy hodimlar). Musobaqa o‘tkazish uchun bosh hakam va bosh kotib tastiqlanadi. • Yirik musobaqalami o‘tkazish uchun, barcha tadbirlami bevosita musobaqa o‘tkazadigan joyda 5-7 kishidan iborat tashkiliy qo‘mita tashkil qiladi. Uning vazifasiga musobaqa o‘tkaziladigan joyni tanlash va jihozlash, asbob-anjomlami tayyorlash, trenirovka va joylashish joylarini aniqlash, ovqatlanishni tashkil qilish, kotiblami komplektlash, musobaqa oldidan xabar berish kiradi.
Musobaqadan oldin xabar bersh gazeta, radio, televidenie orqali musobaqa o‘tkaziladigan joy, vaqt va qatnashchilar to‘g‘risidagi axborotni o‘z ichiga oladi. Afishalami, dasturlami, qatnashchilar uchun chiptalami oldindan tayyorlab qo‘yish kerak. Musobaqa o‘tkaziladigan joy shiorlar, plakatlar, jadvallar bilan chiroyli bezatilgan bo‘ishi kerak. Uning yonida qatnashchilar va hakamlar uun xona,issiq suvi bor dush, shifokorlar xonasi bo‘lishi lozim. Musobaqa o'tkaziladigan joy radiolashtirilgan bo‘lishi kerak. Yuqorida qayd etilganlarni bo‘lishi musobaqalami muvoffaqiyatli o‘tkazilishiga kafolat beradi. Musobaqa qatnashchilari bilan o‘tkaziladigan ishlarga qo‘yidagilar kiradi:
- qatnashchilami qabul qilib olish va joylashtirish;
- musobaqaga qo‘yish uchun tayinlangan mandat komissiyasining ishi; - vakillar maslahati;
- hakamlar kollegiyasining maslahati.
Qatnashchilarni qabul qilish va joylashtirishga tashkiliy qo‘mita vakili rahbarlik qiladi. Agar qatnashchilar biron-bir sababga ko‘ra kutib olinmasa, aeroportda va temir yo‘l vokzalida ular, ya’ni mehmonlar, qaerga kelishi lozimligi to‘g‘risida, e’lonlar boiishi shart. Musobaqada xizmat qiladigan hakamlar musobaqa qatnashchilaidan alohida joyda joylashtirilishi kerak. Musobaqaga qatnashish uchun qo‘yish masalasi nizomga muvofiq mandat komissiyasi tomonidan ko‘rib chiqiladi. Musobaqa qo‘yish javobgarligini o‘z zimmasiga bosh hakam, musobaqa bosh vrachi va mandat komissiya vakili oladilar. Musobaqalarda basketbol rasmiy qoidalariga rioya qilinishi lozim.
Do'stlaringiz bilan baham: |
