O’zbekiston r

Kombinatsiyalashtirilgan (birlashtirilgan) dars tabiatshunoslik darslarining eng keng tarqalgan tipidir. Unda bir nechta didaktik vazifalar, chunonchi o’tilganlarni takrorlash, uy vazifasini (ijodiy daftarlar va kuzatishlar kundaligidagi ishlarni) tek­shirish, yangi bilimlarni o’rganish va mustahkamlash kabilar hal qilinadi. Bunda vazifalardan birortasi ham ustun kelmaydi, barchasi birgalikda (kompleks holda) hal qilinadi. Kombinatsiyalashtirilgan dars­ni o’tishda xilma-xil metod va uslublar: suhbat, o’qi­tuvchi hikoyasi, tabiiy ob‘ekt va ko’rgazmali qurollar bilan ishlash, kino va diafilmlar ko’rish, maqolalar o’qish va ular mazmunini ishlab chiqish, daftarlarda yozuvlar qilish va rasmlar chizish qo’llaniladi. Kombinatsiyalashtirilgan tipdagi darsni o’tishda keng tarqalgan xato — barcha ishlarni ko’rgazmali qurollardan foydalanmasdan va maqoladagi tabiatshunos­lik faktlarini tushuntirmasdan matnni (mashqni) o’qish va aytib berishdan iborat qilib quyishdir. Dars o’tishga shunday yondoshish ta‘limiy va tarbiyaviy vazifalarning bajarilishini ta‘minlamaydi. Tabi­atshunoslik o’qituvchisi tabiat to’g’risidagi bilimlarning aoosiy manbai tabiat ob‘ektlari, darslik esa faqat bilimlarni mustahkamlash vositalaridan biri ekanligini bilishi kerak.