O‘zbekiston qora metallurgiyasini rivojlantirish

Po‘lat quyishda hosil bo‘lgan shlaklarning

Fizik-kimyoviy xossalari.
Po‘lat quyishda xosil bo‘lgan shlaklarning asosiy xususiyatlari: erish tempiraturasi, qovushqoqlik, zichlik, sirt tarangligi, elektr o‘tkazuvchanlik. SHlaklarning erish tempiraturasi ularning asosiy fizik xususiyatidir. U shlakning boshqa muhim fizik–kimyoviy xususiyatlarini belgilaydi. SHlaklarning erish tempiraturasiga uning kimyoviy tarkibi, ayniqsa SiO₂ning miqdori ta’sir qiladi. 7.1.- rasmda marten shlaklarining erish tempiraturasini uning tarkibidagi SiO₂ ga bog‘liqligi ko‘rsatilgan.
I II
1 600

1400
1200

SiO₂,%
7.1. – rasm. Marten shlaklarining erish xaroratining uning tarkibidagi SiO₂ ga bog‘liqligi. I - asosli jarayon: II - nordon jarayon.
Ushbu bog‘liqlik quyidagi tenglama orqali ifodalanadi;
t_er.= 1680 – 28 (SiO₂) + 0.43 (SiO₂)²
Tarkibida 30-40 % gacha SiO₂ bo‘lganpo‘lat quyishda xosil bo‘lgan shlaklar nisbatan engil eruvchan (t_er-1200-1300) bo‘ladi. Rasimdan ko‘rinib turibdiki, SiO₂ ning shlakdagi miqdori ko‘payganda xam, kamayganda xam shlakning erish xaroratini ko‘tarilishiga olib keladi. Eritish davrining boshlanishida nordon va asosli shlaklarda xam SiO₂ ning shlakdagi miqdori 30-40% ni tashkil qiladi. Asosli jarayonlarda eritish vaqtida SiO₂ ning miqdori kamayadi, nardon jarayonlarda esa ko‘payadi.