O’zbekiston Milliy Universiteti Taekvando va Sport fakulteti 18-203-guruh talabasi Nosirov Nodirning Umumiy va sport pedagogikasi fanidan yozgan Mustaqil ishi Mavzu: Jismoniy tarbiya va sportda o’qitish jarayoni va vazifalari Reja

MAVZUNING O’RGANILISh DARAJASI: Jismoniy tarbiya sog’likni mustahkamlash, to’g’ri jismoniy rivojlanishga ko’maklashar ekan, insonning ijodiy imkoniyatlari ko’lamini kengaytiradi, shaxsning axloqiy-irodaviy sifatlari muvofiqligini shakllantiradi, turli mehnat faoliyatini amalga oshirishda organizmning harakatini muayyan izga solib takomillashtirishda tezlik va aniqlikni ta’minlaydi, yoshlarni mehnatsevarlikka, chidamlilikka o’rgatishga yordam beradi.

O’sib borayotgan avlodni jismoniy jihatdan tarbiyalash masalalariga bag’ishlangan juda ko’p tadqiqotlar, nomzodlik dissertatsiyalarini ko’rish mumkin. O’zbekiston mustaqillika erishgandan so’ng o’zbek xalq milliy o’yinlarini to’plash, o’rganish ishlariga katta e’tibor berila boshlandi, bu mavzuni tadqiq etish imkoniyatlari ochildi.

Mustaqillik qo’lga kiritildi, qadriyatlarni tiklash, xalqning bir necha asrlik boyliklari bilan faxrlanish tuyg’usi kuchaydi. Shuncha yillar davomida tan olinmagan, o’zbek xalqining avlodlari alp qomatli, pahlavon, jasur va mard kishilar bo’lganligi tan olindi, ularni xuddi shunday fazilatlarga boy qilib tarbiyalashga xizmat qilgan omillardan biri sifatida kelgan xalq milliy sport turlariga e’tibor shu tariqa kuchaydi.

Shuning uchun o’zbek xalq milliy sport turlarini ilmiy jihatdan tadqiq etish, ularni maktab, bog’cha dasturlariga kiritish, ularning ijtimoiy-tarbiyaviy ahamiyatga ega bo’lgan turlarini sport darajasiga ko’tarish jismoniy tarbiya fani oldidagi eng dolzarb muammolardan biri hisoblanmoqda.

Jismoniy tarbiya va sport kurash muammolari bilan shug’ullanayotgan, respublikamizda ko’zga ko’ringan olimlar Salimov R.S, Usmonxo’jayev T, A.K Atoev, K.Yusupov, O. Toymurodov, J.Tursunov, N.Yusupov, F.A Kerimov kabi sohaning yetuk olimlari bu sohada muayyan yutuqlarni qo’lga kiritdilar. Bunday ishlardan biri sifatida professor T.Usmonxo’jayevning qarashlarini alohida ta’kidlash mumkin. Olim asosan, diqqatni bolalarning harakatli o’yinlariga qaratadi, ularni tasnif qiladi, tavsiflaydi.

F. Nasriddinov o’zbek xalq o’yinlarini to’plash va nashr ettirishdek xayrli ishlarni boshlab , xalq o’yinlarini to’plab chiqardi.

Xalq o’yinlaridan maktabda, oilada, darsdan tashqarida, tanaffuslarda, jamoat joylarida foydalanish haqidagi bolalarni tarbiyalashda chaqqonlik, epchillik, tezkorik, kuch-quvvat kabi xususiyatlarining takomili to’g’risida fidoyi ustoz, olim kurash jonkuyari A.K. Atoyevning tadqiqotlari qiziqish uyg’otadi.

Pedagogika fani ham yoshlarning jismoniy tarbiyasi, ularda harakatli sifatlarni rivojlantirish, muntazam olib boriladigan mashg’ulotlar orqali jismoniy madaniyatga ehtiyoj va qiziqishni uyg’otish muammolariga hamisha diqqat qilib keladi va kelmoqda. Garchand o’zbek milliy sportlari haqida bir qator ishlarda u yoki bu tarzda mazkur muammo haqida fikrlar yuritilgan bo’lsa-da, bolalarning jismoniy sifatlarini tarbiyalashda tanaffuslarda kurash sporti xaqida tushunchalar berish atamalaridan foydalanish muammosi xalq pedagogikasida ham to’liq holda maxsus tadqiqot predmeti bo’lgan emas. Shu nuqtai nazardan qaraganda mazkur ish bu muammoni ilmiy yo’nalishda yechishga qaratilganligi bilan muhimdir. Bu bitiruv-malakaviy ishimizning ilmiy yangiligini belgilaydi. Bu esa eng avvalo Respublikamizning mustaqilligi, qolaversa, hayot talablari asosida milliy sport turlarini tashkil etish bilan bog’liq masalalarni to’liq kompleks holda ilmiy-pedagogik asoslash va ishlab chiqish zaruriyatini keltirib chiqardi.