«O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi»

23-mashq.
  Gaplarni o‘qing. Bugungi adabiy me’yorlarga zid holda 
qo‘l 
langan so‘zlarni aniqlang va ularni muvofiq muqobili 
bilan almashtiring.

24
1. Xalq tarixini o‘rganishi lozim bo‘lgan ilmgoh, asosan, Xolidiyning 
xiz matini o‘tash bilan mashg‘ul edi. (Tohir Malik) 2. Nomini tutib baloga 
qolmaylig-u, poytaxtdagi nufuzli, ko‘chadan kelgan har qanday odam ikki 
dunyoda ham ostonasiga qadam bosolmaydigan bir bilimgohning yil sayin 
qabul hay’atida bakovullik qiladigan yo‘g‘on domlasi qanaqa davron surishi 
mumkin – tasavvur qilib olavering. (Erkin A’zam) 3. Aytishlaricha, bir 
havaskor muxbir nohiya ro‘znomasiga maqola yozib olib borgan emish, 
muharrir ko‘rib: «Xo‘sh, nima, Dneproges qurilibdimi, bu haqda butun 
boshli maqola chiqarsak?!» (Asqad Muxtor) 4. Bo‘sh vaqt bermas jarida 
ham noshirlikning ishi ko‘p. (E. Vohidov) 
24-mashq.
  Tinish belgilarining ishlatilishiga diqqat qiling, ular ifoda-
layotgan ohang va mazmunni izohlang.
1. Bozorqul aka, nima bo‘ldi? – dedi ko‘ziga tikilib. – Hech gap 
yo‘q... Hech... Hech... hech nima bo‘lgani yo‘q, – dedi tutilib. (Asqad 
Muxtor) 2. Yo‘q, yo‘q, nega, bezak, bezak! Buni endi hamma shun-
day biladi. (Asqad Muxtor) 3. Xiylagina qizib qolgan «yubilyar» tuyqus-
dan stolni urib qichqirdi: «O‘v student! Bas qilasanmi, yo‘qmi?!» (Erkin 
A’zam) 4. Ro‘molcha-a! Qani meni ro‘molcham?! Ro‘molchamni topib 
ber, Dezdemona! – O‘zingni bos, Otello! Ro‘molchangni yaxshilab yuvib, 
dazmollab qo‘yganman. (Erkin A’zam) 
25-mashq.
    Berilgan gaplardagi tinish belgilari me’yorlariga amal qilin-
magan o‘rinlarni aniqlang va ularga izoh bering.
1. Chol salmoqlab gap boshladi: – E, xotin o‘lmaydigan odam bormi? 
(Said Ahmad) 2. Orif aka saratonning jazirama, kunlaridan birida, Er-
gashga bergan va’dasiga muvofiq, bog‘lardan xabar olgani Ko‘ykiga chiqib 
ketdi.  (Asqad Muxtor) 3. O‘zingiz xabar bermaysizmi ishqilib? – Matkari-
mov xezlanib o‘rnidan turib ketdi. (Asqad Muxtor) 4. Kimingiz bo‘ladi, 
bu xotin? – deb so‘radi dabdurustdan. (Tohir Malik) 5. Yigitdan tayinli 
javob ololmasligini bilsa ham yana so‘radi: – Kim telefon qilgandi? – 
Bilmadim, mehmon kelibdi shekilli... (Tohir Malik)