O'zbekiston Milliy Ensiklopediyasi indd

«ЭНЭЧКЕЙ» — Япония телерадиоэ-
шиттиришлар корпорацияси; радиоэшит-
тиришлар хизматини 1925 йилдан, теле-

---

www.ziyouz.com кутубхонаси
154
визион кўрсатувлар хизматини эса 1953 
йилдан йўлга қўйган. Хизмат фаолияти 
мамлакат ичкарисига мўлжалланган 
бўлиб, ундан ахборот, спорт ва дам олиш 
дастурлари ва телесериаллар ўрин олган.
ЭО... (юн. — тонгги шафақ) — 
ўзлашма қўшма сўзларнинг биринчи 
қисми; илк, дастлабки, бошланғич каби 
маъноларни билдиради (мас, эолит). 
ЭОЛ ЁТҚИЗИҚЛАРИ — денгиз, 
кўл, дарё ётқизиқлари ва ғовак аллювиал 
ётқизиқларни ҳамда қаттиқ тоғ жинсла-
рининг нураш маҳсулотларини шамол 
воситасида келтирилиб йиғилишидан 
ҳосил бўлади. Э.ё. турли денгиз, дель-
та, аллювиал, пролювиал, тоғ жин-
слари ҳамда қумли ва флювиогляциал 
ётқизиқлар ҳисобига шаклланади. Э.ё. 
диагоналтўлқинли ёки понасимонқийшиқ 
қатламлиликка эга бўлиб, қалинлиги бир 
неча м дан ўнлаб м га етади. Улар, асо-
сан, арид областларда тарқалган бўлиб, 
денгиз ва кўл соҳилларида, дарё терра-
саларида ҳам учрайди. Баъзан бир қанча 
фойдали қазилмаларнинг сочмалари 
Э.ё.да учрайди. 
ЭОЛ ЖАРАЁНЛАР (юнонларнинг 
шамол худоси — Эол номидан) — шамол 
иши таъсирида рельеф ҳосил қилувчи 
жараёнлар. Э.ж. юзага келиши учун ҳаво 
қуруқ, атмосфера ёғинлари миқдори кам, 
тез-тез кучли шамоллар эсиб туриши, 
чанг, қум каби майда заррали ётқизиқлар 
кенг тарқалган ва шаҳрик. маълум та-
биий шароитлар мавжуд бўлиши керак. 
Шу сабабли Э.ж. кўпроқ арид иқлимли 
ўлкаларда, айниқса, қумли чўлларда 
фаол. Шамол қаттиқ тоғ жинсларини 
емиради, майдалайди, майдаланган жин-
сларни учиради ва бошқалар жойларга 
олиб бориб тўплайди. Шамол учириб 
кетаётган қум ва майда тош заррачала-
рининг тоғ жинсларига урилиб, уларнинг 
механик емирилиш жараёнига корразия 
дейилади. Емирилиш натижасида қаттиқ 
тоғ жинсларидан турли шакллар — тош 
қўзиқоринлар, устунлар, одамтошлар 
ҳосил бўлади. Қум тўпланиб барханлар, 
қум тепалари вужудга келади (яна қ. Ак-
кумуляция, дефляция).