O'zbekiston Milliy Ensiklopediyasi indd

ЭМАНСИПАЦИЯ (лот.) — 1) жаб-
рзулм, қарамлик, тутқунлик, турли бидъ-
атлардан қутилиш (мас, хотин-қизлар 
Э.си); 2) вояга етмаган кишини муома-
лага лаёқатли деб эълон қилиш. Узбе-
кистон Республикасининг Фуқаролик 
ҳуқуқида Э. қоидалари ФКга 1марта ки-
ритилди. Вояга етмаган шахсни тўла му-
омалага лаёқатли деб эълон қилиш ота-
онанинг, фарзандликка олувчиларнинг 
ёки ҳомийнинг розилиги билан васий-
лик ва ҳомийлик органининг қарорига 
мувофиқёхуд бундай розилик бўлмаган 
тақдирда, суднинг қарори билан амалга 
оширилади. Ота-она, фарзандликка олув-
чилар ва ҳомий Э. қилинган вояга етма-
ган шахснинг мажбуриятлари бўйича, ху-
сусан, у етказган зарар оқибатида келиб 
чиққан мажбуриятлар бўйича жавобгар 
бўлмайдилар. 
ЭМБА — Қозоғистоннинг Оқтўба ва 
Атеров вилоятларидаги дарё. Мугожар 
тоғларидан бошланиб, Каспий денгизига 
қуйилади. Уз. 712 км, қавзаеининг майд. 
40,4 минг км
2
. Э., асосан, қор сувларидан 
тўйинади. Март охири — апр. бошларида 
серсув, бошқа вақтларда эса суви жуда 
камайиб кетади. Фақат кузги ёмғирлар 
вақтида бир оз суви кўпайиши мумкин. 
Ўртача йиллик сув сарфи (Оролтўбе 
овули ёнида) 17,5 м
3
/сек. Сув озлигидан 
айрим қурғоқчил йилларда Э.нинг этак 
қисми қуриб қолади. Э. нояб. охиридан 
март охирларигача музлаб ётади. 
ЭМБАРГО (испанча. — хатга олиш, 
ман этиш) — давлат томонидан муайян 
товарлар, хизматлар, валюта ёки бошқа 
бойликларни мамлакатга келтириш ёки 
бошқа мамлакатларга олиб кетиш, четга 
чиқаришни тақиқлаб қўйиш; айрим мам-
лакатлар ёхуд мамлакатлар гуруҳи билан 
савдо муносабатларини тўла тақиқлаш; 
иқтисодий ёки сиёсий, молиявий, илмий-
техлик тазйиқ воситаси бўлиб, ҳукумат 
томонидан жорий этилади. БМТ қарорига 

---

www.ziyouz.com кутубхонаси
122
кўра, БМТ Уставини бузганлиги ёки 
бошқа ножўя ишлари учун жазо чораси 
тарзида муайян мамлакатларнинг бошқа 
мамлакатлар билан савдо алоқаларини 
тўсиб қўйши ҳам Э. ҳисобланади.