O’zbekiston jurnalistika va ommaviy kommunikatsiyalar universiteti



Download 39,3 Kb.
bet7/9
Sana14.05.2023
Hajmi39,3 Kb.
#938436
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
marginallik

Marginalizatsiya (kech lat. Marginalis — chekkada joylashgan) — shaxsning har qanday ijtimoiy guruhlar oʻrtasidagi pozitsiyasining oraliqligini, “chegarasini” bildiruvchi sotsiologik tushuncha boʻlib, uning psixikasida maʼlum iz qoldiradi. Bu kontseptsiya Amerika sotsiologiyasida 1920-yillarda muhojirlarning yangi ijtimoiy sharoitlarga moslasha olmasligi holatini ko'rsatish uchun paydo bo'lgan. Individual marginallik shaxsning uni toʻliq qabul qilmaydigan guruhga toʻliq kiritilmaganligi va uni murtad sifatida rad etgan kelib chiqishi guruhidan begonalashishi bilan tavsiflanadi. Individ ikki xil guruhning hayoti va an’analarini ajratib, “madaniy duragay” (R. Park) bo‘lib chiqadi. Guruh marginalligi jamiyatning ijtimoiy tuzilishidagi oʻzgarishlar, iqtisodiyot va siyosatda yangi funksional guruhlarning shakllanishi, eski guruhlarni siqib chiqarishi, ularning ijtimoiy mavqeini beqarorlashtirishi natijasida yuzaga keladi. Biroq, marginalizatsiya har doim ham "pastga cho'kish" ga olib kelmaydi. Tabiiy marginalizatsiya asosan gorizontal yoki yuqoriga vertikal harakatchanlik bilan bog'liq. Agar marginallashuv ijtimoiy tuzilmaning tubdan o'zgarishi (inqilob, islohot), barqaror jamoalarning qisman yoki to'liq yo'q qilinishi bilan bog'liq bo'lsa, u ko'pincha ijtimoiy mavqening ommaviy pasayishiga olib keladi. Biroq, marjinal elementlar ijtimoiy tizimga qayta integratsiyalashishga harakat qilmoqda. Bu juda kuchli ommaviy harakatchanlikka (to'ntarish va inqiloblar, qo'zg'olon va urushlar) olib kelishi mumkin. Va bu ijtimoiy makonda o'rin uchun boshqa guruhlar bilan kurashayotgan yangi ijtimoiy guruhlarning shakllanishiga olib kelishi mumkin. Shunday qilib, etnik tadbirkorlikning gullab-yashnashi, yuqori maqomga erishishning odatiy yo'llari (meros, davlat va harbiy xizmat va boshqalar) qiyin bo'lgan va tadbirkorlikni rivojlantirishning samarali usullarini topadigan etnik ozchiliklarning marjinal mavqei bilan izohlanadi. shu jumladan jinoiy tusdagi).vertikal harakatchanlik kanallari.
Marginallikning sabablari va turlari


Marginal odamlar - bu dunyoni idrok etish, fikrlash tamoyillari, turmush tarzi va hayotiy qadriyatlari ma'lum bir jamiyatda qabul qilingan me'yorlardan tubdan farq qiladigan shaxslar. Yoshlar subkulturalari marginallashganlarning yaxshi namunasidir.
Marginal shaxs - bu umumiy qoidalar va me'yorlarga bo'ysunishning ma'nosini ko'rmaydigan odam. Hayotga g'ayrioddiy qarash, g'alati, umume'tirof etilgan tushunchada, tashqi ko'rinish, o'ziga xos manfaatlar marginallanganlarning jamiyatdan haydalishiga, chetlanganlarga aylanishiga olib keladi. Chekkaga aylangan marginallar dastlab ularni rad etgan jamiyat bilan qandaydir "urush" boshlaydilar. Bu o'zini dahshatli kiyim uslubida, gomoseksual orientatsiyani namoyon etishda, qonunlarga bo'ysunmaslikda, bo'ysunmaslikda namoyon bo'lishi mumkin.
Jinoyatlar jamiyatdan tashqarida bo'lgan odamning undan yomon emasligini ko'rsatishning o'ta darajasiga aylanadi. Zamonaviy ijtimoiy fanlar marginallashganlarni toifalarga ajratadi. Begonalik holatining paydo bo'lishining sababini mezon sifatida ishlatish odatiy holdir.
Shunday qilib, marginallarning quyidagi turlari ajratiladi:

Download 39,3 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish