O‘zbekiston davlati va huquqi asoslari 1

9- mavzu
Faollashtiruvchi savol va topshiriqlar
http:eduportal.uz

---

49
O‘ZBEKISTON DAVLATI VA HUQUQI ASOSLARI
49
49
Fuqarolik jamiyati – komil fuqarolardan, ya’ni uzviy bog‘liqlikda 
bo‘l gan hamda axloqiy, huquqiy va siyosiy madaniyatga ega odamlardan 
ibo rat  jamiyat.
Fuqarolik jamiyati uning a’zolari bo‘lmish fuqarolarning o‘zlari to -
mo  nidan boshqarilib turiladigan va qat’iy qaror topgan jamiyat. Bun day 
ja  mi yat o‘zini-o‘zi yuksak darajada tashkil etishi bilan ajralib turadi. Fu qa-
ro  lik jamiyatiga dav lat jamiyatning nazoratida bo‘lishi kerak, chunki davlat 
fuqarolik ja  mi  yatining “yollanma xizmatkori”dir. Bunday jamiyat nafaqat 
o‘zining si yo   siy, madaniy hayotini, balki iqtisodiy, ijtimoiy hayotini ham 
o‘zi  bosh qa rib  turadi.
Hamma jamiyatlar ham fuqarolik jamiyati emas. Fuqarolik jamiyati 
yuk  sak darajadagi ijtimoiy rivojlanish belgisi desak to‘g‘ri bo‘ladi. 
Fuqarolik jamiyatini to‘laqonli ravishda tasavvur qilish uchun uning 
xu  su  siyatlarini bilish katta ahamiyatga egadir. Fuqarolik jamiyatining 
Fuqaro va fuqarolik haqidagi tasavvurlar paydo bo‘lgan davrlardan 
bosh lab fuqarolarning umumiy uyushmasi sifatida jamiyat tushunchasi 
yuza ga keldi. Bu tushuncha avvalo, Sharqda, jumladan, qadimgi Bobilda 
“Ham murapi qonunlari”, qadimgi Turonda “Avesto” siyosiy va huquqiy-
axlo qiy ta’limoti bilan bog‘liq otashparastlik, ya’ni zardushtiylik davrida, 
keyin chalik qadim Ellada va Rimda paydo bo‘ldi.
Fuqarolik jamiyatini tasavvur qilishni osonlashtirish uchun uning asosiy 
bеlgi larini sanab o‘tish maqsadga muvofi qdir. Fuqarolik jamiyatining asosiy 
bеlgi lari quyidagilardan iboratdir:
–  turli mulkchilik shakllarining mavjudligi;
–  barcha mulkchilik shakllariga bir xilda munosabatda bo‘linishi, ya’ni 
mulkchilik shakllarining qonun doirasida tеngligi;
–  erkin mеhnat qilish va kasb tanlash imkoniyati;
–  tadbirkorlikka kеng imkoniyatlar yaratilganligi; 
–  siyosiy erkinliklarning mavjudligi;
–  fi krlar xilma-xilligi va axborot erkinligining mavjudligi;
–  inson huquq va erkinliklarining kafolatlanganligi;
–  o‘zini-o‘zi boshqarish organlarining rivojlanganligi;
–  adolatli huquqiy hokimiyatning mavjudligi;
–  huquq ustuvorligining ta’minlanganligi.