O‘zbekiston davlati va huquqi asoslari 1

6- mavzu
Faollashtiruvchi savol va topshiriqlar
http:eduportal.uz

---

31
O‘ZBEKISTON DAVLATI VA HUQUQI ASOSLARI
31
31
Monarxiya 
– oliy hokimiyat yakka hokim – davlat boshlig‘ining qo‘lida 
bo‘l gan davlat boshqaruv shakli. Bunda hokimiyat aksariyat hollarda yak-
ka-hokim (monarx)ning farzandlariga, ayrim hollarda esa yakka-hokimning 
qaroriga ko‘ra boshqa shaxsga meros bo‘lib o‘tadi.
O‘zbekiston hududida tarixda mavjud bo‘lgan monarxiya boshqaruviga 
misol qilib Temuriylar davri davlatchiligini keltirish mumkin. 
Buyuk Sohibqiron Amir Temur va Temuriylar davri davlat boshqaruvi 
va huquq ning rivojlanishida yangi davr bo‘lgan. Amir Temur davlat bosh-
qa ruvi soha sida o‘tmishda mavjud bo‘lgan siyosiy boshqaruv tajribalaridan 
keng foy dalana olgan.  Uning tarixdagi xizmati shundan iboratki, u dav lat-
chi likning boshqaruv tizi mi, ichki va tashqi siyosatining tartib-qoidalari, 
hu qu qiy asoslarini yangi tarixiy sharo itda takomillashtirdi. Davlat bosh-
qa ruvi tizimi islom qonun-qoidalariga asos langan. Qozilar shaxsan Amir 
Te murning o‘ziga hisobot berib turgan. Temur qat’iy tartiblar va qonunlarni 
o‘z tuzuklarida ifodalagan. 
Monarxiyaning asosiy 
belgilari
 quyidagilardan iborat:
1) monarx davlatni shaxsiylashtiradi, tashqi va ichki siyosatda davlat 
bosh lig‘i sifatida maydonga chiqadi;
2) monarx davlatni yakka o‘zi boshqaradi;
3) monarx hokimiyati muqaddas va ilohiy deb e’lon qilinadi;
4) monarx o‘z faoliyatida mustaqildir;
5) hokimiyatni o‘rnatish, qabul qilishning alohida tartibi mavjud;
6) umrbod boshqaruv;