O‘zbekiston davlat san’at va madaniyat institutining ma’naviy-ma’rifiy, ilmiy, axborot gazetasi

R U H I Y A T   A L L A S I

ning nabiralari imom Hasan va Imom 

Husanlar shahid ketgan ekanlar. Ularni  

xotirasiga kuy shunday nomlangan ekan. 

XX asr o’rtalariga kelib yillar 

dovonidan oshib kelayotgan Cho’li 

Iroqqa  bastakor Imomjon Ikromov so’z 

soldilar. Hazrat Navoiyning “Ey nasimiy 

subh ahvolim diloromimg’a ayt” matlasi 

bilan boshlanadigan mashhur g’azal 

bilan aytiladigan ashula yo’li cholg’u 

yo’lidan farq qiladi. Bu ashulani  ilk 

marta Orif hoji ota Alimahsumov ijro 

etib radio tasmalariga muhrladilar. 

Keyinchalik  Cho’li  Iroqning  bu  ashula 

yo’li ham ommalashib, mashhur bo’lib, 

xalqimiz qalbiga kirib bordi. Hozirda 

ham sevib ijro qilinadi va tinglanadi. 

Ammo ashulaning yuqorida aytib 

o’tilgan farqi shundan iborat ediki, u 

qadimiy Cho’li Iroq kuyidan tempi, 

kayfiyati va biroz ko’tarinkiroqligi bilan 

farq qiladi. Asl kuy yo’li esa judayam 

og’ir va dardli ekani ma’lum.  Balki 

Orif hoji otaning shunday ijrosi bastakor 

Imomjon Ikromovning talabi bilan, 

balki o’sha sobiq  sho’ro tuzumining 

vaziyati bilan bog’liq bo’lishi mumkin. 

Balki og’ir qilib ijro etishga zamon yo’l 

qo’ymagandir. Chunki u davrda mahzun 

ashula va kuylar, hatto maqomlarning 

ham shunday ijrosi ijtimoiy tuzumdan 

nolish deb qabul qilingan. Shuning 

uchun mana shunday o’zgarishlarga 

duch kelingan. 

Keyinchalik  Cho’li  Iroq  kuyining 

qaytadan jonlanishida, ommalashishida 

ustoz Turg’un Alimatovning satodagi, 

Abduhoshim Ismoilovning g’ijjakdagi, 

Abdulahad Abdurashidovning naydagi 

go’zal va betakror ijrolari katta hissa 

qo’shgan.   

Bebaho merosimizning mana 

shunday tarixiy manzaralari, bosib o’tgan 

yo’llari ko’z oldimizda gavdalanar ekan, 

unga bo’lgan mehrimiz o’n karra, yuz 

karra oshsa, ne ajab. Modomiki shunday 

asarlar bor ekan, san’at o’lmaydi, 

shunday sehrli ohanglar bor ekan qalblar 

o’lmaydi. Yillar sandig’ida omon 

saqlangan betakror merosimiz borligiga 

shukr, boyligimizga shukr!..