O’zbekiston davlat san’at va madaniyat instituti fakultet: xalq ijodiyoti

Veber talqinida, protestantlik kapitalizm vujudga kelishidagi asosiy sabablaridan biri edi. Veber dinlarni tahlil qilib, ular sanoat kapitalizmi rivojlanishiga g’ov bo’lmokda degan xulosaga keldi. Islom dinidagi oqimlar, mazhablar, yo’nalishlar turlicha bo’lib, ularning barchasi ham faqatgana O’zlari mansub bo’lgan mazhab yoki yo’nalish haqiqiy islom dini ekani, boshqalar esa yo’ldan adashganlar, deb dahvo qilishadi. Boshqa dinlar singari islomda ham aqidaparastlik (fundamentalistik) va mO’htadil oqimlar O’rtasida kurash borgan. Aqidaparast oqimlarning vakillari dinni ilk paydo bo’lish davridagi holatga qaytarmoqchi bo’ladilar. Bu ijtimoiy taraqqiyot yo’nalishini orqaga burish uchun urinish ifodasidir.

• Veber talqinida, protestantlik kapitalizm vujudga kelishidagi asosiy sabablaridan biri edi. Veber dinlarni tahlil qilib, ular sanoat kapitalizmi rivojlanishiga g’ov bo’lmokda degan xulosaga keldi. Islom dinidagi oqimlar, mazhablar, yo’nalishlar turlicha bo’lib, ularning barchasi ham faqatgana O’zlari mansub bo’lgan mazhab yoki yo’nalish haqiqiy islom dini ekani, boshqalar esa yo’ldan adashganlar, deb dahvo qilishadi. Boshqa dinlar singari islomda ham aqidaparastlik (fundamentalistik) va mO’htadil oqimlar O’rtasida kurash borgan. Aqidaparast oqimlarning vakillari dinni ilk paydo bo’lish davridagi holatga qaytarmoqchi bo’ladilar. Bu ijtimoiy taraqqiyot yo’nalishini orqaga burish uchun urinish ifodasidir.

Markaziy Osiyoda aqidaparastlarning keskin xurujlaridan biri XX asr boshlarida yuz berdi. Xijozdan kirib kelgan aqidarparast oqimlar Markaziy Osiyoda ijtimoiy tanglikni keltirib chiqardilar. Bidhatga qarshi kurash niqobida ular ijtimoiy hayotda yuz bergan barcha yangiliklarni yO’q qilish uchun kurash boshladilar. Aqidaparastlarni ijtimoiy taraqqiyotni ortga qaytarish uchun kilgan harakatlariga qarshi taraqqiyparvar mahrifatchilar harakati keldi. Tarixda jadidchilik nomini olgan bu harakat namoyondalari xalqni ilm-mahrifatli qilish, diniy ehtiqodda mutaassiblikdan mO’htadillik tomon yuz tutish g’oyalari bilan chiqdilar. XX asr boshlarida diniy aqidaparastlik atamasi muomalada deyarli bo’lmagan. Uning O’rnida «qadimchilar» atamasi keng qo’llanilgan

• Markaziy Osiyoda aqidaparastlarning keskin xurujlaridan biri XX asr boshlarida yuz berdi. Xijozdan kirib kelgan aqidarparast oqimlar Markaziy Osiyoda ijtimoiy tanglikni keltirib chiqardilar. Bidhatga qarshi kurash niqobida ular ijtimoiy hayotda yuz bergan barcha yangiliklarni yO’q qilish uchun kurash boshladilar. Aqidaparastlarni ijtimoiy taraqqiyotni ortga qaytarish uchun kilgan harakatlariga qarshi taraqqiyparvar mahrifatchilar harakati keldi. Tarixda jadidchilik nomini olgan bu harakat namoyondalari xalqni ilm-mahrifatli qilish, diniy ehtiqodda mutaassiblikdan mO’htadillik tomon yuz tutish g’oyalari bilan chiqdilar. XX asr boshlarida diniy aqidaparastlik atamasi muomalada deyarli bo’lmagan. Uning O’rnida «qadimchilar» atamasi keng qo’llanilgan