O‘zbekiston aloqa va axborotlashtirish agentligi toshkent axborot texnologiyalari universiteti o‘zbek va rus tillari kafedrasi O’zbek tilidan uslubiy qo’llanma

Topshiriqlar.

 

1.

 

Urf-odatlar haqidagi tushunchangizni so‘zlab bering. 

2.

 

Qaysi urf-odatlarning bevosita guvohi bo‘lgansiz?

 

3.

 

―Navro‘z‖

 

qanday bayram?

 

4.

 

O‘zingiz guvoh bo‘lgan milliy bayramlar haqida so‘zlab bering.

 

5.

 

Umumxalq sayillaridan qaysilarini bilasiz?

 

6.

 

O‘zingizga yoqqan milliy qadriyatlardan biriga mustaqil matn tuzing.

  

 

SALOM VA ALIK 

 

 

Odobning  boshi  salomdan  boshlanadi.  Siz  erta  turib,  bobo-yu  buvingizga 

albatta salom berasiz. Ota-onangizni salom bilan qarshilaysiz. Amma-yu xolangiz, 

tog‗a-yu  amakingizni  ham.  Kichik  uka-singillaringiz  o‘z  navbatida  sizga  salom 

berishadi.  Bog‗chada,  maktabda,  ko‗cha-kuyda,  jamoat  harakatida  kattalarga  u 

tanish-begona  demay,  salom  berasiz.  Tog‘ri  qilasiz,  ―salom-Xudoning  qarzi‖, 

deydi  keksalar.  Salom  insoniylikning  ham  boshi.  Hatto  siz  yaxshi  bilgan  ertakda 

ham  yalmog‗iz  kampirday  fe‘li  buzuq  salom  bergan  qizchaga,  ―gar  saloming 

bo‗lmaganda  ikki  yamlab,  bir  yutardim‖,  deydi.  ―Salom‖  kalomi  uchun  uni 

kechiradi.  

 

Salomlashish  –  qadimiy  odat.  Dunyodagi  barcha  madaniy  xalqlar  o‘zaro 

insoniy munosabat, muomala va muloqotni salomdan boshlashadi. 

 

Biz,  o‘zbeklar,  barcha  islom  dunyosi  xalqlari  singari  bir-birimizni 

ko‗rganimizda  ―assalomu  alaykum‖  deya  qo‗l  olishib  ko‗rishamiz.  ―Assalomu 

alaykum‖  iborasi  arabcha  ―sizga  tinchlik  tilayman‖  degan  ma‘noni  bildiradi. 

―Vaalaykum assalom‖ esa ―sizga ham tinchlik tilayman‖ javob salom sanaladi. 

 

Salomlashish  odati  yosh  va  marosim  bilan  ham  bog‗liqdir.  Masalan,  keksa 

odamlar  bir-birlari  bilan  ikki  qo‗llab  ko‗rishishadi.  Uzoq  vaqt  bir-birlarini 

ko‗rmagan  qadrdonlar  quchoqlashib,  so‗ng  qo‗l  olishib,  hol-ahvol  so‗rashadilar. 

Keksalar  quchoqlashganda  bir-birlari  kiftlarini,  kurak  va  yelkalarini  silab-siypab, 

uqalaydilar ham. Bu ayni paytda uzoq yo‗l yurib toliqqan yo‗lovchi mehmonlarga 

---

 

28 

o‗ziga hos tibbiy jismoniy tarbiya hamdir. Akademik shoirimiz G‗ofur G‗ulomning 

sharhlaricha, qadimda odamlar qabila-qabila bo‘lib yashashgan, aksariyat hollarda 

bir-birlariga  raqobatda  bo‘lgan  guruhlarning  vakillari,  ―mana  qo‗limda  qurolim 

(bolta, pichoq, tosh) yo‗q, qo‗lim ham, ko‗ksim ham ochiq‖ mazmunida qo‗l olib 

ko‗rishishgan. Shu bilan o‘zaro tinchlik, omonlik tilashgan.