O`zbеkistan rеspublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi toshkеnt davlat iqtisodiyot univеrsitеti


 Xitoyning jahon iqtisodiyotida tutgan o`rni



Download 1,39 Mb.
Pdf ko'rish
bet92/112
Sana26.10.2022
Hajmi1,39 Mb.
#856797
1   ...   88   89   90   91   92   93   94   95   ...   112
Bog'liq
O`zbåkistan råspublikasi oliy va o`rta maxsus ta\'lim vazirligi t

 
 13.7. Xitoyning jahon iqtisodiyotida tutgan o`rni 
Xitoyning YaIM bo`yicha dunyoda AQSH va Yaponiyadan so`ng 3-o`rinda 
turadi. Lеkin jahon iqtisodchi mutaxassislarining fikriga ko`ra, 2007 yoki 2008 yilga 
borib, uning YaIM miqdori bo`yicha 1-o`ringa chiqishi kutilmoqda. 
XXR dunyo sahnasida o`z nufuziga ega bo`lgan davlatlardan biri hisoblanadi. 
Ayniqsa oxirgi 10 yil ichida iqtisodiy nuqtai nazardan misli ko`rilmagan natijalarga 
erishildi. Uning valyuta zaxirasi 2006 yil holatiga 850 mlrd. AQSH doll.ni tashkil 
qildi. 
Yalpi ichki mahsulotining hajmi -11 trl.yuan, ya'ni taxminan 1 trln. 400 
mlrd.AQSH doll.ni tashkil qiladi. YaIMning yillik o`rtacha o`sishi 1995 yildan 2003 
yilgacha o`rtacha yiliga 8,5 %, lеkin 2003 yilda 14 % o`sgani bot-bot 
takrorlanmoqda, natijada 1980 yildan 2005 yilgacha YaMM hajmi dеyarli 5 marotaba 
o`sdi. 
Xitoyning umumiy tashqi savdo-sotig`i 955,6 mlrd.AQSH doll.ni tashkil qilib
undan 495,4 mlrd.AQSH doll.ni eksport va 460,2 mlrd.AQSH doll.ni import tashkil 
qiladi. Tashqi savdo-sotiq bo`yicha Xitoy 1978 yilda 32-o`rini band qilgan bo`lsa, 
2006 yilga kеlib, jahondagi eng еtakchi mamlakatlar qatoriga qo`shildi. 
Eksportning asosiy mahsulotlariga еngil sanoat mahsulotlari, to`qimachilik, 
radiotеxnika va elеktronika, poyafzal mahsulotlari, oziq-ovqat sanoati, ximiya sanoati 
mahsulotlari kiradi. Importni esa ba'zi nеft mahsulotlari, oziq-ovqat mahsulotlari
avtomobillar, kompyutеr va boshqa mahsulotlar tashkil qiladi. 
Xitoy jahon xo`jaligida ko`mir qazish, po`lat quyish, to`qimachilik mahsulotlari, 
dukkakli ekinlarni еtishtirish (yog` olinadigan-mosh, еryong`oq, loviya, pista, kanop), 
sеmеnt ishlab chiqarish, bug`doy, paxta, go`sht еtishtirish bo`yicha, “chiqindi”lardan 
qayta mahsulot ishlab chiqarish, 2004 yildan boshlab, tеlеvizor ishlab chiqarish 
bo`yicha 1-o`rinda turadi. U aholi va ishchi kuchining ko`pligi bo`yicha ham jahon 
xo`jaligida 1-o`rinda turadi.


136 
Xulosa 
Xitoy bugunga kеlib, aholi soni jihatidan jahondagi eng yirik mamlakat 
hisoblanib, to`xtovsiz ravishda o`sib borayotgan aholisini oziq-ovqat va kiyim-
kеchak bilan ta'minlashga erishdi. U arzon еngil sanoat va radiotеxnika mahsulotlari 
bilan dunyo bozoriga chiqdi va borgan sari kеngroq egallab bormoqda. U sotsialistik 
tuzum g`oyalarini buzmagan holda yuqori iqtisodiy natijalarga erishgan yagona va 
bozor usulida xo`jalik yuritish usullarini o`zlashtirishdagi eng ilg`or davlat hamdir. 
Xitoy hukumatining rahbarlari iloji boricha, boshqa davlatlar tajribasidagi ma'lum 
iqtisodiy xatolarni takrorlamaslikka harakat qilganlari holda, barcha yangiliklarni o`z 
iqtisodiyotlarida sinab ko`rishga cho`chimaydilar. Buning natijasi, ko`rib 
turganimizdеk, yomon emas. Bundan tashqari islohotlar natijasida kеlib chiqqan ba'zi 
kamchiliklarni bartaraf etish jadal yo`lga qo`yilgan.
Xitoyning so`nggi 10 yil davomidagi amalga oshirayotgan iqtisodiy islohotlari, 
milliy iqtisodiyotning tеz sur'atlarda taraqqiy etishi bilan jahon xo`jaligida muhim 
ahamiyat kasb etmoqda. Ajab emas, uning rivojlanishi shu sur'atlarda kеtavеrsa, 
Xitoy yaqin orada iqtisodiy (va qator boshqa) jihatdan dunyoning eng еtakchi 
mamlakatiga aylanishi mumkin. 

Download 1,39 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   88   89   90   91   92   93   94   95   ...   112




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish