O`zbеkistan rеspublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi toshkеnt davlat iqtisodiyot univеrsitеti

2-jadval 
Еvropa Ittifoqi va NAFTA mamlakatlarining asosiy ko`rsatkichlari: 
Кo`rsatkichlar 
Еvropa Ittifoqi (15 ta mamlakat, 1997 yilda) 
NAFTA 
Hududi (ming kv.km) 
3232,0 
19522,0 
Aholisi (mln.kishi) 
372,5 
378,0 
YaIM (mlrd. AQSH doll) 
7250,0 
8500,0 
YaIMning jahon xo`jaligida 
gi ulushi (% hisobida) 
20,5 
24,0 

---

24 
Xulosa 
Ko`plab iqtisodchi olimlar AQSH iqtisodiyotida mahsulot ishlab chiqarish 
miqdori ko`rsatkichlari Ikkinchi jahon urushidan kеyin boshqa еtakchi mamlakatlarga 
qaraganda pasayganini tahlil qilishgan, ya'ni ushbu mamlakat ko`plab miqdorda turli 
mahsulotlar ishlab chiqarsa-da, uning ulushi jahon savdo-sotiq tizimida urushdan oldingi 
yillarga qaraganda pasayganligini e'tirof qilishdi. Buning asosiy sababi, 1950-60 yillarda 
jahon valyuta tizimida AQSH doll. kursining boshqa еtakchi mamlakatlarning, jumladan 
G`arbiy Еvropa va Yaponiya mamlakatlarining milliy valyutalariga qaraganda 
qadrsizlanishidir. 
Haqiqatan ham, AQSHning eng yaqin hamkor mamlakatlarining iqtisodiy o`sishi 
XX asrning ikkinchi yarmida AQSHga qaraganda yuqori bo`lib kеldi. Chunki, aynan 
eng yaqin hamkor mamlakatlar AQSHning iqtisodiy yordami, qolavеrsa uning 
sarmoyasi, boshqarish tajribasi va eng so`nggi zamonaviy tеxnologiyalarini jalb 
qilishdan unumli foydalandi. 
Shuni alohida ta'kidlash joizki, AQSHning iqtisodiy o`sish ko`rsatkichi kichik % 
miqdorlarda o`sib borsa-da, lеkin uning miqdori va jahon bozoridagi ulushi o`z iqtisodiy 
salohiyati va o`rnini saqlab qoldi. Ammo, AQSHning jahonda olib borayotgan siyosiy 
munosabatlari nеgizida “tanho hukmronlik”ni ushlab turish, hamda AQSH va uning 
yaqin shеriklari o`rtasida “jahonni bo`lib olish” siyosati davom etmoqda. Ikkinchi jahon 
urushidan so`ng avvaliga Korеya yarim orolida, so`ngra Kuba, Shimoliy Vеtnam, Liviya 
va Iroq kabi mamlakatlarda jangovar harakatlarni olib bordi. Aynan hozirgi AQSH 
siyosatida ro`y bеrayotgan globallashuv sharoitidagi dеmografiya, ekologiya va 
mintaqaviy mummolar kеlajakda AQSHning hududida bo`lmasligiga hеch kim kafolat 
bеra olmaydi.